Kürtaj sıklıkla rahim içi gebelik tahliyesi için yapılan bir işlemdir. Tıpta yaygın olarak kullanılır. Rahim içi gebelik yanında tam olmayan düşüklerde, rahim içi miyom ve polip çıkarılmasında, anormal vajinal kanamaların tanı ve tedavisinde yaygın olarak kullanılır.
Kürtaj sırasında rahim içi zar az ya da çok zedelenir. Rahim kasılmaları ile birlikte bir sonraki adet zamanında dökülerek dışarı atılır. Kürtaj sonrası günlerde rahim içi zar kendini yenileyerek iyileşir. Ancak tekrarlayan kürtajlarda rahimdeki zedelenmeler iyileşme sürecinde yapışıklıklarla (endometrial sineşi) sonuçlanır. Her kürtaj sonrası endometrial sineşi riski artar.
Rahim içi yapışıklıklar bazen o kadar fazla olur ki tüm rahim kavitesi karşı yüze yapışır. Buna Asherman sendromu denir. Bu durumda adet görmek neredeyse imkansız hale gelmiştir. Kadın adetten kesilir ve adet göremez. Kürtaj bu şekilde kısırlık yapabilir.
Rahim içi yapışıklıklar sadece kürtajın bir sonucu değildir. Rahim kavitesinin enfeksiyonları da zarda sineşilere neden olabilir. Sineşiler uterin kavitede görülebileceği gibi tüpleri de ilgilendirebilir. Kürtaj sonrası tüp girişlerinde de yapışıklık olması kısırlık ile sonuçlanır.
Kürtajın bir diğer etkisi de işlem sonrası 2 hafta ara kanamaların görülmesidir. Uterin kanamalar tüplere ilerleyip pıhtılaşarak tıkanıklıklara yol açabilir. Zamanla tüplerde kalcı tıkanıklıklara, yapışıklıklara ve daralmalara yol açar.
Kürtaj günümüzde vakum yöntemi ile yapılır. Vakumlu kürtaj yaparken ince plastik kanüller ile doku aspire edilerek (negatif basınç ile emilerek) temizlenir. Vakumlu küretajda rahim içi yapışıklık ve kısırlık ihtimali metal küret ile olana göre daha azdır. Vakum kürtaj ucunda deliği olan, kıvrılabilen, plastik kanüllerle yapılır. Metal küret ile küretajda rahim içi uzun saplı, çay kaşığına benzer bir aletle kazınır. Dolayısı ile metal küret yönteminde kazıma sonucu rahim içi zarda tahriş olur. Bu da iyileşme sırasında yapışıklıkla sonuçlanır. Vakumlu kürtaj yönteminde bu risk daha düşüktür.
Kürtaj bir doğum kontrol yöntemi olarak kullanılmamalıdır. Kürtaj sayısı arttıkça rahim zarı tahrişi ve yapışıklık riski de artar.Kürtaja bağlı yapışıklık meydana gelmesi 3 mekanizma ile olur;
Tahriş, enfeksiyon ve kanama farklı mekanizmalar ile yapışıklığa neden olur. Bu yüzden kürtajın steril koşullarda, tek kullanımlık malzemeler ile ehil ellerde yapılması tercih edilmelidir.
Kürtaj cerrahi bir müdahaledir. Genellikle sedasyon anestezisi altında yapılır. İstenmeyen gebeliklerde 10 haftaya kadar uygulanabilir. Gebelik dışında biyopsi amaçlı da yapılmaktadır. Gebelik haftasını artması ile kürtaj riskleri de artar. Günümüzde az da olsa belli riskleri vardır. Bunlar;
Kürtaj sonrası iyileşmenin sağlıklı bir şekilde sağlanması olası yapışıklıkları azaltarak kısırlığı dolaylı olarak önleyecektir. Kürtaj sonrası genital bölge temizliğinin iyi yapılması, genital bölgenin nemli bırakılmaması, dar kot, tayt gibi hava geçirmeyen sıkı kıyafetlerin tercih edilmemesi enfeksiyon riskini azaltacaktır.
Olası bir vajinal kaşıntı, yanma, akıntı ihmal edilmemelidir. Bu belirtiler vajinal enfeksiyonların işareti olabilir. Enfeksiyonlar ne kadar erken ve zamanında tedavi edilirse uterin sineşi riski o kadar azalır. Bu da kısırlığı önler.
Kürtaj sonrası vajinal kanamalar dolaylı olarak birkaç nedenle kısırlığa zemin hazırlar. Bu mekanizmalar şu şekildedir;
Bu durumların ortak sonucu yapışıklık ve kısırlıktır.
Op. Dr. Funda Yazıcı ErolKadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı
Hafta Hafta Gebelik
Yumurtlama Günü Hesaplama
Gebelik Haftası Hesaplama