Miyom Ameliyatı

Miyom Nedir?

Rahim düz kas hücrelerinin iyi huylu, anormal büyümelerine miyom denir. Miyomlar kadınlarda rahmin en sık görülen kitleleridir. Her yaşta olabileceği gibi en sık 30-45 yaşlarında görülür.

Kadınların yaklaşık dörtte birinde miyom vardır. Miyomlar milimetrik boyutlardan, pelvik alanı kaplayan dev boyutlara kadar olabilir.

Miyomlar rahim içinde sınırlı, irili ufaklı kitleler oluşturur. Genellikle yavaş büyüme eğilimleri vardır. Menopozdan sonra ise hormonal değişime bağlı boyutları küçülür.

Açık ve Kapalı Miyom Ameliyatı Nasıl Yapılır?

Miyom ameliyatı temelde 2 şekilde yapılır. Bunlar;

• Miyomektomi
• Histerektomi

Miyomektomi rahmin korunmak istendiği durumlarda uygulanır. Miyomların teker teker ayrı olarak alınmasını ifade eder. Özellikle doğurganlığı devam eden ve ilerde çocuk sahibi olmak isteyen kadınlarda tercih edilir. Çoklu miyomu olan ve miyomektomi yapılan kadınların yaklaşık %20-30’unda miyomların tekrarlama olasılığı vardır. Bu oran tekli miyomlarda yaklaşık %5’tir.

Miyomektomi kendi içinde açık ve kapalı yöntemlerle uygulanabilir. Kapalı miyom ameliyatında laparoskopi ya da robotik cerrahi kullanılarak miyom karından açılan delikler aracılığı ile çıkartılır. İleri düzey laparoskopi ile robotik cerrahinin birbirine açık bir üstünlüğü gösterilmemiştir.

Açık miyom ameliyatı ile miyom doğrudan alınır. Kapalı miyom ameliyatı için miyom boyutunun 10-12 cm üzerinde olmaması ve rahimde 4 ten az miyom olması tercih edilmektedir. Diğer durumlarda açık miyom ameliyatı yapılır. Açık ameliyatın iyileşme süresi yapılan cerrahinin büyüklüğüne göre değişmekle birlikte yaklaşık 7-10 gündür. Kapalı ameliyat ise ortalama birkaç günde iyileşir.

Miyom eğer rahim zarının altında ise histeroskopi yöntemiyle miyom rahim ağzından kameralı bir sistem ile girilerek alınır. Bu işlem halk arasında alttan miyom ameliyatı olarak bilinir. Bu ameliyatta iyileşme süresi bir gün kadardır.

Histerektomi rahmin ameliyatla tamamen alınmasıdır. Doğurganlık dönemi geçmiş veya çocuk sahibi olmayı düşünmeyen menopoza yakın kadınlara uygulanır. Histerektomi hem açık hem de kapalı miyom ameliyatı ile yapılabilir. Histerektomi ameliyatı yaklaşık %20 komplikasyon oranına sahiptir.

Endometrial ablasyon rahim iç zarının koter ile yakılarak yok edilmesidir. Özellikle kanamaya neden olan submukozal miyomların tedavisinde tercih edilir.

Miyom Belirtileri

Miyomların %40’ı belirti vermez. Jinekolojik muayene ya da daha sıklıkla karın ultrasonu sırasında tesadüfen saptanır. Miyom belirtileri, miyomun yerleşim, boyut ve yapısına göre değişir. En sık görülen miyom belirtileri şunlardır;

• Adet dışı anormal vajinal kanamalar
• Adet kanamasının fazla sürmesi
• Kasıklarda ağrı
• Karın ağrıları
• Uzun dönemli kan kaybına bağlı anemi bulguları (halsizlik, çabuk yorulma, uykusuzluk, solgunluk gibi)
• Miyomun idrar kesesine baskı yapmasına bağlı sık idrara çıkma, çabuk sıkışma hissi, gece idrara çıkma
• Vajene uzanan saplı miyomlarda cinsel ilişki sırasında ağrı, kanama, enfeksiyon, kötü kokulu akıntı
• Miyomun rektuma baskı yapmasına bağlı büyük tuvalette zorlanma, kabızlık, tuvalet hissi
• Karında şişlik ya da şişkinlik, dolgunluk hissi
• Tekrarlayan düşükler ve açıklanamayan gebelik kayıpları

Miyom Yerleşimleri

Miyomlar rahmin her yerinde oluşabilir. Rahmin içindeki yerleşimlerine göre miyomlar submüköz, intramural, subseröz ve transmural olarak sınıflandırılır. Miyomların rahimdeki en sık yerleşim yeri, gövde kas tabakasının içidir.

1. Submüköz miyom: Rahim içini döşeyen katmanın (endometrium) hemen altında yerleşen miyomlara submüköz miyom denir. Anormal uterin kanamanın en sık nedeni submüköz miyomlardır. Bu miyomlar endometriumu basılayarak rahim içine doğru büyür. Bu miyomların bir kısmı ise sadece bir sapla rahme bağlıdır. Saplı submüköz miyomlar rahim içinde büyüyerek rahim ağzından vajene geçebilir. Bu tarz miyomlara vajene doğmuş miyom adı verilir. Saplı miyomlar kendi etrafında dönerek beslenmesi bozulabilir. Kanama, ağrı ve enfeksiyona neden olabilir.
2. İntramural miyom: Rahimde en sık görülen miyom intramural olanlardır. İntramural miyom rahmin orta kısmında kas doku içinde yerleşim gösterir. İntramural miyomlar tek ya da çok sayıda dağınık şekilde olabilir. Rahmi difüz olarak büyüten tek miyomlara Kugel miyomu denir.
3. Subseröz miyom: Rahmin dış kısmı seroza adı verilen bir zar ile kaplıdır. Subserozal miyomlar bu zarın altında görülen miyomlara denir. Bu miyomlar rahimden dışa doğru bir şişlik şeklinde büyürler. Bazıları ise rahme ince ya da kalın bir sap ile bağlı olarak karın boşluğuna uzanır.

Transmural Miyom Nedir?

Transmural miyomlar rahmin iç kısmı olan endometrium altından başlayarak dış kısmındaki serozaya kadar uzanır. Transmural miyomlar bu tabakaların tamamı ile ilişkilidir. Bu yüzden büyük boyutlu olma eğilimindedir.

Parazitik Miyom Nedir?

Saplı subseröz miyomlar nadiren rahim yerine karın duvarı ya da bağırsaklardan beslenir. Bu tip subseröz miyomlara parazitik miyom denir. Saplı miyomlar kendi etrafında dönerek torsiyone olabilir. Bu durumda beslenmesi bozulur ve nekroze olur.

Miyom Neden Olur?

Miyom oluşumunun kesin nedeni bilinmemektedir. Ancak genetik, hormonal ve büyüme faktörü kaynaklı birçok nedene bağlı oluşabileceği düşünülmektedir. Miyomlar en sık üreme çağındaki kadınlarda görülür. Bu yüzden gelişiminde ve büyümesinde hormonal faktörlerin etkisi önemlidir. Miyomların yarıya yakın bir kısmında genetik sorunlar bulunmuştur. Bu yüzden birinci derece yakınlarında miyom olan kadınlarda görülme sıklığı 2-3 kat artar. Miyom içinde düz kas ve bağ doku hücreleri vardır. Bu hücrelerde üretilen bazı büyüme faktörlerinin miyomun gelişimini, karakterini ve büyümesini tetiklediği gösterilmiştir.

Miyom Risk Faktörleri

Miyom kadınların büyük bir kısmında görülse de oluşumunu tetikleyen bazı risk faktörleri tanımlanmıştır. Miyom risk faktörleri şunlardır;

• Yaş: Miyomların yaşla birlikte görülme sıklığı artar. En sık görüldüğü yaş aralığı 30-45’tir. Menopozla birlikte miyomlar küçülür.
• Aile hikayesi: Birinci derece yakınlarında miyom olan kadınların kendilerinde miyom görülme sıklığı 2-3 kat artmaktadır. Bu durum genetik faktörlerin rolünü destekler.
• Siyah ırk
• Ergenliğe erken girmek
• İlk doğumun geç yaşta olması
• Çocuk sahibi olmamak
• Fazla kilo ve obezite
• Polikistik over hastalığı
• Kırmızı et ağırlıklı beslenmek

Dejenere Miyom Nedir?

Miyomun hücre ve doku yapısının değişime uğramasına dejenerasyon denir. Dejenerasyonun en sık nedeni miyomun beslenme bozukluğudur. Miyom dejenerasyon çeşitleri şunlardır;

• Kistik dejenerasyon
• Hyalen dejenerasyon
• Yağlı dejenerasyon
• Kalsifik dejenerasyon
• Hemarajik dejenerasyon
• Nekrotik dejenerasyon
• Kırmızı (karneöz) dejenerasyon
• Septik dejenerasyon

Hyalen dejenarasyon en sık görülenidir. Miyom yumuşayarak, içinde sarı ve beyaz alanlar oluşur. Kalsifik dejenerasyon sıklıkla menopoz döneminde görülür. Genellikle submüköz miyomlar beslenme yetersizliğine bağlı kalsifiye olur. Menopoz döneminde miyomlar hormonların azalmasına bağlı küçülerek atrofiye uğrar. Kistik dejenerasyonda miyom içinde sıvı dolu boşluklar meydana gelir. Septik dejenerasyonda ise miyom enfekte olur. Özellikle nekrotik ve vajene uzanan miyomlar enfekte olarak ateş ve karın ağrısına yol açar. Kırmızı dejenerasyon, gebelik ve lohusa döneminde miyomun beslenme yetersizliğine bağlı görülür. Miyom venöz tromboz ve kanamalara bağlı kırmızı bir hal alır. Bu durum ağrılı olabilir.

Miyom Nasıl Teşhis Edilir?

Eğer miyom büyükse muayene sırasında elle hissedilebilir. Küçük miyomlar muayene ile saptanamaz. Muayene sırasında miyomlar rahimde sertlik ve boyut artışı şeklinde izlenim verir. Bu durumda ileri tetkik ile tanıya gidilmelidir. Miyomların tanısı en sık ultrasonografi tetkiki ile yapılır.

Ultrason kadın jinekolojik organlarının görüntülenmesinde günümüzde en sık kullanılan yöntemdir. Miyomların ultrason ile tansı 2 şekilde yapılır. Bunlar;

• Pelvik ultrason
• Tranvajinal ultrason

Miyomlar günlük ultrason pratiğinde oldukça sık görülmektedir. Günümüzdeki ultrason cihazları ile 5 mm ve üzerindeki miyomları kolaylıkla saptamak mümkündür. Özellikle transvajinal ultrasonun görüntü hassasiyeti küçük miyomların tanısında daha fazladır. Miyomlar ultrasonda çoğunlukla hipoekoik yani gri-siyaha yakın keskin sınırlı yuvarlak kitleler şeklinde görülür. Ancak kalsifikasyon, yağlı dejenerasyon ve kanama gibi durumlarda ultrasonda daha beyaz olur.

Miyomların tanısında kullanılan bir diğer yöntem manyetik rezonans (MR) görüntülemedir. MR görüntüleme miyomların yeri, sayısı, büyüklükleri ve yapısı hakkında bilgi verir. Özellikle submüköz miyomların teşhisinde faydalıdır.

Histerosalpingografi (HSG, ilaçlı rahim filmi) tetkiki özellikle submüköz miyomların rahim kavitesine olan etkilerinin görüntülenmesinde katkı sunar. HSG tetkiki tekrarlayan düşük ve gebelik kaybı olan kadınlarda rahim içi kavitenin değerlendirilmesinde ve tüplerin durumunun görüntülenmesinde yaygın kullanılan bir tetkiktir.

Bilgisayarlı tomografi X-ışını kullanması nedeniyle miyomların tanısal görüntülenmesinde doğrudan tercih edilmez. Malignite durumunda diğer organlara yayılımın saptanmasında ve evrelemede tercih edilmektedir.

Laparoskopi ve histeroskopi miyomların kameralı sistemlerle doğrudan görülmesi ve tedavisine olanak sunar. Bununla birlikte miyomların kesin tanısı patolojik değerlendirme ile yapılır.

Miyom Tedavisi

Miyomların çoğu ufak ve asemptomatiktir. Bu yüzden genellikle tedaviye gerek duyulmaz. Ancak saptandığında düzenli takip edilmelidir. Miyom tedavisi medikal, cerrahi (açık veya kapalı) ya da ameliyatsız girişimsel yöntemlerle yapılır. Cerrahi girişimler açık ve kapalı miyomektomi ve histerektomi ameliyatları, ameliyatsız girişimler ise uterin arter embolizasyonudur.

Antalya miyom tedavisi planlanırken belirti ve semptomların yanında çiftlerin çocuk sahibi olma istekleri ve durumları da göz önünde bulundurulur. Çocuk sahibi olmayan ve gebelik düşünen kadınlarda mümkün olduğunca rahmi koruyan tedavi yöntemleri tercih edilir.

Belirti ve semptom vermeyen miyomlar 3-6 ay aralıklarla düzenli olarak takip edilir. Takiplerde miyomun büyüme hızı ve doku yapısına bakılır. Hızlı büyüme gösteren miyomlarda tedavi planlanır. Gebelik düşünen kadınlarda asemptomatik miyomlar düşüklere neden oluyor ya da rahim ağzını kapatıyorsa tedavi planlaması yapılır.

Medikal tedavide bazı büyüme hormon antagonistleri ve ilaçlar kullanılabilir. İlaç ve hormon tedavileri miyomları küçültse de tedavinin bırakılması sonrası tekrar büyüme olabilmektedir. Medikal tedaviler genellikle cerrahi öncesi miyomları küçültmek ve kanamayı azaltmak için ugulanır.

Miyom ameliyatı Antalya ilinde genellikle şikayeti olan semptomatik kadınlara yapılır. Çok sayıda ve büyük miyomu olan kadınlarda, çocuk sahibi olma durumu yoksa ya da kadın menopoza yakın bir dönemde ise rahmin alınması ameliyatı (histerektomi) tercih edilir. Miyomektomi ameliyatı ise rahmin korunmak istendiği durumlarda yapılır.

Uterin arter embolizasyonu nedir?

Uterin arter embolizasyonu kasık damarından rahmi besleyen artere ince bir kateter ile girilerek miyomu besleyen damarların anjiyografik görüntüleme eşliğinde özel tıkaçlarla tıkanması işlemidir.

Ameliyata alternatif minimal invaziv bir girişimsel yöntemdir. Amaç miyomu mümkün olduğunca küçültmek ve semptomları gidermektir.

Bazen ameliyat öncesi miyomun küçültülmesi ve ameliyatın daha rahat geçmesi için uygulanır. Ayrıca çeşitli nedenlerle ameliyat olamayacak hastalarda tercih edilebilecek alternatif bir tedavi yöntemidir.

Miyom ameliyatı endikasyonları nelerdir?

Miyomların çoğu semptom vermez ve tesadüfen fark edilir. Ağrı, kanama, bası bulguları, tekrarlayan düşük ve gebelik kayıpları en önemli miyom belirtileridir. Miyom ameliyatı endikasyonları şunlardır;

• Miyomun şiddetli kasık ve karın ağrısı yapması
• Medikal tedavi ile düzelmeyen kansızlık (anemi)
• Anormal vajinal kanamalar
• Miyomun rahim ağzından vajene uzanması
• Komşu organ ve yapılara bası
• Rahim ağzında yerleşen 3 cm üzeri miyomlar
• Miyoma bağlı infertilite
• Tekrarlayan düşük ve gebelik kayıpları olması
• Boyutunda hızlı artış olması
• İlişki sırasında ağrı yapması

Miyom gebelikte büyür mü?

Gebeliklerin yaklaşık %5’inde miyom vardır. Gebelikte miyomların üçte biri hormonların etkisiyle büyüme gösterir. Büyüme genellikle ilk trimesterde olur. Gebelikte büyüyen miyomlar doğum sonrası eski boyutlarına gelebilmektedir. Gebelikte miyom büyümeleri bazı doğum sorunlarına yol açabilir. Bunlar;

• Düşük (abortus)
• Gelişme geriliği (intrauterin gelişme geriliği)
• Vajnal kanamalar
• Erken doğum
• Suyun erken gelmesi (erken membran rüptürü)
• Erken doğum (preterm eylem)
• Bebeğin eşinin yerleşme anomalileri (plasenta previa)
• Bebek eşinin rahimden ayrılması (plasenta dekolmanı)
• Doğum sonrası rahmin toparlanamaması (postpartum atoni)

Miyomu olan gebelerde duruma göre sezaryen doğum tercih edilebilir. Gebelik döneminde miyom ameliyatı en son çare olarak yapılabilir.

FIGO Uluslararası Miyom Sınıflaması

Uluslararası Jinekoloji ve Obstetrik Federasyonu (FIGO) miyomları uterus içindeki yerleşimine göre Tip 0-8 arasında sınıflandırmıştır. Sınıflama şu şekildedir;

• Tip 0: Rahim kavitesi içindeki saplı miyom
• Tip 1: Submüköz miyom, %50 den azı inratamural
• Tip 2: Submüköz miyom, %50 den fazlası intramural
• Tip 3: Rahim zarına temas eden intramural miyom
• Tip 4: Rahim zarı ile teması olmayan saf intramural miyom
• Tip 5: Subseröz miyom, %50 den fazlası intramural
• Tip 6: Subseröz miyom, %50 den azı intramural
• Tip 7: Saplı subseröz miyom
• Tip 8: Servikal ve parazitik gibi diğer miyom çeşitleri

Miyom Ameliyatı Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler

Açık ya da kapalı miyom ameliyatlarının her ikisi de cerrahi işlemlerdir. Miyom ameliyatı sonrası sağlıklı bir iyileşme süreci geçirmek için dikkat edilmesi gerekenler şunlardır;

1. Cerrahi onarım bölgesi kuru ve temiz tutulmalı.
2. Duş ertesi gün ayaktan alınabilir.
3. Verilen ilaçlar düzenli kullanılmalı.
4. Kabız kalmamaya dikkat edilmeli.
5. Gaz yapan besinlerden kaçınılmalı.
6. Ameliyat yerinde kızarıklık, şişlik ve akıntı yönünden dikkatli olunmalı.
7. Ameliyat yerinde fıtık gelişmemesi için ağır kaldırılmamalı.
8. Kuvvetli öksürme ve ıkınmalardan kaçınılmalı.
9. Laparoskopi ile kapalı ameliyat olan hastalarda karın içi verilen gaza bağlı o gün omuz ve sırt ağrısı olabilir. 1-2 gün içinde azalarak kendiliğinden geçecektir.
10. Kapalı miyom ameliyatı olan hastalar genellikle aynı gün taburcu edilir. Hastanede kalmasına gerek duyulmaz.
11. Açık miyom ameliyatı olan hastalar genellikle 2 gün hastanede kalır.
12. Miyom ameliyatı sonrası az miktar ya da lekelenme şeklinde vajinal kanama görülebilir.
13. Kanama ve ağrı yoksa cinsel ilişkiye girmede bir sakınca bulunmaz.

Miyom Ameliyatı Riskleri

Her cerrahi operasyonda olduğu gibi açık ve kapalı miyom ameliyatının da bazı riskleri vardır. Miyom ameliyatı riskleri şunlardır;

• Kanama: Kanama miyom ameliyatı sırasında ya da sonrasında olabilir. Ameliyat sırasında kontrol edilemeyen kanamalar olması halinde rahmin alınması gerekebilir. Ameliyat sonrası az miktarda ve lekelenme şeklinde ufak kanamalar olağandır.
• Kan toplanması (hematom): Miyomun alındığı yerde kan birikmesidir.
• Ağrı: Kapalı yöntemde ameliyat sonrası ağrı daha az olacaktır.
• Düşük riski: Rahim iç zarının miyom ameliyatı sırasında miyomla beraber alınmasına bağlı olabilir.
• Fıtık: Ameliyat sonrası ağır kaldırma, kuvvetli ıkınma, öksürme gibi durumlarda cerrahi kesi yerinde fıtık gelişebilir. Fıtığın en önemli belirtisi ıkınmakla ameliyat yerinde olan şişliktir.
• Enfeksiyon: Yara yerinin kuru ve temiz tutulmadığı durumlarda kızarıklık, akıntı ve ateş gibi belirtilerle enfeksiyon görülebilir. Enfeksiyonun ilerlemesi cerrahi alanda apse gelişimi ile sonuçlanır. Bu durumda apsenin boşaltılarak drene edilmesi gerekir.
• Rahim duvarında yırtık: Miyomun alındığı yerde rahim duvarı incelebilir. Bu da ileri gebelik haftalarında yırtılma riski taşır.

Miyom Hakkında Merak Edilenler

Miyomlar neden büyür?

Miyomlar hormonların etkisine bağlı büyüyebilir. Kadınlarda hormonal sorunlara yol açan her durum miyomları büyütür. Aşırı kilo almak, obez olmak, aşırı alkol tüketimi, stresli yaşam, kırmızı etten zengin beslenme, polikistik over hastalığı gibi hormonal sorunlar, ergenliğe erken girmiş olma, hiç doğum yapmamak miyom oluşumu ve büyümesi açısından risk oluşturur. Ailede miyom varlığı da miyom için risk faktörüdür.

Miyomlar kendiliğinden küçülür mü?

Düzenli spor ve egzersiz, kilo vermek, stresten uzak durmak, dengeli beslenmek miyomların büyümesini azaltabilir ya da durdurabilir. Miyomlar hormon bağımlı iyi huylu kitlelerdir. Menopoz döneminde hormonların azalması miyomları küçültür. Gebelikte büyüyen bir miyom gebelik bitince hormonların azalması sonucu küçülebilir. Miyomların küçülmesindeki bir diğer etken ise miyomun beslenmesinin bozulup dejenere olmasıdır. Dejenere bir miyom küçülerek atrofiye uğrayabilir.

Miyom gebeliğe engel mi?

Rahim kavitesine yakın submüköz miyomlar, rahim ağzı yerleşimli miyomlar ve tüplerin girişini kapatan miyomlar gebelik oluşumunu engelleyebilir. Tekrarlayan düşük ve gebelik kayıplarına yol açabilir. Bu durumda doğurganlığın sağlanabilmesi için miyomların tedavi edilmesi gerekir. Büyük ve rahim ağzı yerleşimli miyomlar gebelik olsa bile zor doğuma sebebiyet verebilir.

Miyom kanama yapar mı?

Rahim zarı altında konumlanan submüköz miyomlar adet dışı anormal vajinal kanamalar yapabilir. Kanama miktarı az lekelenme şeklinde olabileceği gibi anemiye yol açacak kadar fazla miktarda da olabilir. Anemiye bağlı çabuk yorulma, halsizlik ve bitkinlik kişinin yaşamını olumsuz etkiler.

Miyom kansere dönüşür mü?

Miyomlar rahim düz kasından gelişen iyi huylu kitlelerdir. Çok nadiren yaklaşık 1/1000 oranında miyom dokusu içinde kanserli hücreler olabilir. Bu nedenle ileri yaştaki ya da hızlı büyüyen miyomlarda bu ihtimal göz önünde tutulmalıdır. Tedavi planı buna göre yapılır. Kesin tanı ameliyat ile çıkartılan dokunun patoloji incelemesi ile konur.

Miyom ameliyatı sonrası adet düzeni değişir mi?

Antalya miyom ameliyatı sonrası adet normal düzeni ile devam eder. Ancak ameliyata bağlı yaşanan stres ve endişeler neticesinde gecikmeler olabilir. Ameliyat sonrası küçük lekelenme şeklinde kanamalar görülebilir. Bu kanamalar kendiliğinden azalarak geçer. Adet kanaması değildir.