Dış Gebelik

Dış Gebelik Nedir?

Dış gebelik (ektopik gebelik) döllenmiş yumurtanın rahim içi yerine farklı bir yere yerleşmesi durumudur. Normalde döllenme tüplerde olur, sonra embriyo rahim boşluğuna taşınır ve orada gelişir. Ancak dış gebelikte embriyo rahme ulaşamaz ve genellikle fallop tüpüne, nadiren yumurtalık, rahim ağzı (serviks) ya da karın boşluğuna yerleşir.

Tüm gebeliklerin yaklaşık %1–2’sinde görülür. Dış gebelik, erken tanı konulmazsa hayati tehlike oluşturabilecek ciddi bir durumdur. Bu nedenle belirtileri iyi bilmek, erken başvurmak çok önemlidir.

Dış Gebeliğin Nedenleri ve Risk Faktörleri

Dış gebelik her kadında olabilir, fakat bazı durumlarda risk artar:

• Tüplerin hasarı veya tıkanıklığı: Daha önce geçirilmiş enfeksiyon (özellikle klamidya),pelvik inflamatuar hastalık (PID),apandisit veya pelvik ameliyatlar sonrası yapışıklıklar olabilir.
• Tüplerle ilgili cerrahi öykü: Daha önce dış gebelik geçirmiş olmak, tüp ameliyatı olmak.
• Doğurganlık tedavileri: Tüp bebek (IVF) sonrası nadiren dış gebelik olabilir.
• Sigara kullanımı: Tüplerin hareketini olumsuz etkiler.
• İleri yaş: 35 yaş üstünde risk biraz artar.
• Rahim içi araç (RİA) kullanımı: Gebelik oluşursa, rahim dışına yerleşme ihtimali yüksektir.

Dış Gebelik Belirtileri

Dış gebelik belirtileri genellikle gebeliğin 5–8. haftaları arasında ortaya çıkar. Erken dönemde normal gebelik belirtileri görülebilir: adet gecikmesi, göğüslerde hassasiyet, bulantı. Ancak tipik belirtiler şunlardır:

• Kasık veya karın ağrısı (tek taraflı olabilir, bazen şiddetli)
• Adet gecikmesi
• Vajinal lekelenme veya kanama (adet kanamasından farklıdır, genellikle az ve koyu renklidir)
• Omuz ağrısı: Tüpte yırtılma ve iç kanama varsa karın içi kan irritasyonu nedeniyle görülebilir.
• Bayılma, baş dönmesi, halsizlik: İç kanamanın işareti olabilir. Acil durumdur.

Bu belirtilerden biri varsa, özellikle şiddetli karın ağrısı ve bayılma olursa hemen acile başvurulmalıdır.

Dış Gebelik Tanısı

Dış gebeliğin tanısı bazen zordur, çünkü belirtiler erken gebelik veya düşükle karışabilir. Tanı için kullanılan yöntemler:

• Kan testi (Beta-hCG): Normal gebelikte hCG 48 saatte bir yaklaşık 2 katına çıkar. Dış gebelikte bu artış daha yavaş olur.
• Transvajinal ultrasonografi: Rahim içinde gebelik kesesi görülmez, tüpte veya başka yerde kitle izlenebilir.
• Fizik muayene: Karın hassasiyeti, vajinal muayenede ağrı.
• Erken tanı için beta-hCG takibi ile ultrason birlikte değerlendirilir.

Dış Gebelik Çeşitleri

• Tübüler gebelik (%95): En sık, fallop tüpünde.
• Ovarian gebelik: Yumurtalık üzerine yerleşir.
• Servikal gebelik: Rahim ağzına yerleşir.
• Abdominal gebelik: Karın boşluğuna yerleşir.

Dış Gebelik Tedavisi Antalya

Dış gebelik tedavisi Antalya kliniklerinde, hastanın durumu, gebeliğin evresi ve genel sağlık durumuna göre planlanır.

1. İlaç Tedavisi (Metotreksat)

• Erken tanı konulduysa, tüp yırtılmamışsa uygulanır.
• Metotreksat, gebelik dokusunun büyümesini durduran bir ilaçtır.
• Genellikle tek doz uygulanır, bazen ikinci doz gerekebilir.
• Beta-hCG düşüşü ile takip edilir.

2. Cerrahi Tedavi

• Eğer tüp yırtılmışsa veya kanama varsa acil ameliyat gerekir.
• Laparoskopik cerrahi en sık kullanılan yöntemdir.
• Tüp korunarak gebelik dokusu çıkarılabilir (salpingotomi) veya tüp alınabilir (salpinjektomi).

3. Gözlem (Takip)

Çok erken, hCG düzeyi düşük ve düşüş eğilimindeyse bazı olgularda sadece takip yapılabilir.

Dış Gebelikte Olası Sonuçlar Nelerdir?

• Tüpün korunması: Erken tanı konulursa tüpler korunabilir ve sonraki gebelik şansı devam eder.
• Tekrarlama riski: Bir kez dış gebelik yaşayan kadında sonraki gebelikte tekrar riski yaklaşık %10’dur.
• Tüp kaybı: Cerrahiyle tüp alınırsa doğurganlık azalabilir ama diğer tüp sağlam ise gebelik şansı devam eder.

Dış Gebelik Sonrası Gebelik Planı

• Dış gebelik geçiren kadınlar tekrar gebelik düşünebilir.
• Genellikle 3–6 ay sonra gebelik planlanabilir (özellikle metotreksat sonrası).
• Tekrarlama riski olduğu için erken dönemde ultrason kontrolü yapılması çok önemlidir.

Dış Gebelikte En Çok Merak Edilenler

1. Dış gebelikte adet olur mu?

Adet gecikir, ama genellikle lekelenme tarzı kanama olur.

2. Dış gebelik kendi kendine düşer mi?

Nadiren evet, ama çoğu zaman tedavi gerekir. Erken tanı ile ilaçla gerileyebilir.

3. Tekrar gebelik mümkün mü?

Evet. Birçok kadın dış gebelik sonrası sağlıklı gebelikler yaşayabilir.

4. Dış gebelik testle belli olur mu?

Evde yapılan gebelik testleri sadece hCG’yi gösterir, dış gebelik ayrımı yapmaz. Kesin tanı için kan testi ve ultrason gerekir.

5. Dış gebelik ölümcül olabilir mi?

Evet. Tanı gecikirse tüp yırtılması ve iç kanama nedeniyle hayatı tehdit eden tablo gelişebilir. Bu yüzden erken tanı çok önemlidir.

Sonuç olarak dış gebelik, kadın sağlığında ciddi ve acil müdahale gerektiren bir durumdur. Belirtileri arasında adet gecikmesi, kasık ağrısı, lekelenme ve şiddetli karın ağrısı sayılabilir.

Erken dönemde ilaçla tedavi mümkün olabilir. Gecikirse cerrahi tedavi gerekir.

Tekrarlama riski olsa da dış gebelik geçiren kadınların çoğu sonrasında sağlıklı gebelikler yaşayabilir.

Erken tanı için, adet gecikmesi sonrası ağrı veya kanama yaşayan kadınların mutlaka bir kadın doğum uzmanına başvurması hayati önem taşır.