Yumurtalık Kisti Tedavisi

Yumurtalık Kisti Nedir?

Yumurtalık kistleri (over kistleri), kadınlarda yumurtalıkların içinde veya üzerinde gelişebilen sıvı dolu keseciklerdir. Yumurtalık, kadın üreme sisteminde hem yumurta hücrelerini barındıran hem de hormon (östrojen ve progesteron) üreten organdır. Bu nedenle yumurtalıkta oluşan her değişiklik hem adet düzenini hem de genel sağlığı etkileyebilir.

Yumurtalık kistleri aslında çok yaygın bir durumdur. Çoğu kadın hayatı boyunca en az bir kez yumurtalık kisti ile karşılaşır. Özellikle doğurganlık çağındaki kadınlarda görülme sıklığı yüksektir. Çoğu kist zararsızdır, kendiliğinden kaybolur ve fark edilmez. Ancak bazı kistler büyüyebilir, şiddetli ağrıya yol açabilir ya da nadiren kötü huylu olabilir.

Bilimsel çalışmalar, kadınların yaklaşık %20’sinde ultrason muayenesinde yumurtalık kistlerinin saptanabileceğini göstermektedir. Menopoz sonrasında görülen kistler ise daha dikkatli incelenir çünkü bu dönemde kötü huylu olma eğilimi artar.

Yumurtalık Kisti Çeşitleri

Yumurtalık kistlerini anlamak için onları iki ana gruba ayırmak gerekir: fonksiyonel (fizyolojik) kistler ve patolojik (hastalıkla ilişkili) kistler.

1. Fonksiyonel Kistler

Fonksiyonel kistler, kadınların yumurtlama döngüsü sırasında oluşan ve genellikle zararsız olan kistlerdir. Çoğunlukla 1–3 ay içinde kaybolurlar.

• Follikül kisti: Normalde her ay bir yumurta hücresi olgunlaşır. Eğer bu yumurta çatlamazsa, follikül büyümeye devam eder ve sıvı dolu bir kist haline gelir.
• Korpus luteum kisti: Yumurta çatladıktan sonra geride kalan yapıya korpus luteum denir. Bazen burada sıvı veya kan birikir ve kist oluşur.
• Tekalutein kistleri: Gebelikte veya aşırı hormon uyarısına bağlı gelişebilir, nadir görülür.

2. Patolojik Kistler

Bunlar, yumurtalık dokusunun anormal büyümesinden kaynaklanır. Bazıları iyi huyludur, bazıları ise kanser riski taşır.

• Dermoid kist (Matür kistik teratom): Yumurtalıkta gelişen ve embriyonik hücrelerden kaynaklanan bir kisttir. İçinde saç, diş, yağ dokusu gibi farklı dokular bulunabilir. Genellikle iyi huyludur ama cerrahiyle çıkarılması gerekir.
• Endometrioma (Çikolata kisti): Rahim iç tabakasının (endometrium) yumurtalığa yerleşmesiyle oluşur. İçinde koyu kahverengi sıvı vardır. Genellikle kronik pelvik ağrı ve kısırlıkla ilişkilidir.
• Kistadenomlar: Yumurtalık yüzeyinden gelişen kistlerdir. Seröz veya müsinöz olabilir. Bazen çok büyük boyutlara (20–30 cm) kadar ulaşabilirler.
• Malign (kötü huylu) kistler: Yumurtalık kanseri kistleri nadirdir, ancak özellikle menopoz sonrası kistler arasında mutlaka ayırıcı tanıda düşünülür.

Yumurtalık Kisti Belirtileri Nelerdir?

Yumurtalık kistlerinin çoğu belirti vermez ve rutin jinekolojik muayene sırasında tesadüfen saptanır. Ancak bazı durumlarda şu şikâyetler olabilir:

• Alt karında veya kasıkta ağrı
• Adet düzensizlikleri
• Cinsel ilişki sırasında ağrı
• Karında şişkinlik veya dolgunluk hissi
• Sık idrara çıkma (kist büyüyüp mesaneye baskı yaparsa)
• Ani, şiddetli karın ağrısı (kist patlaması veya torsiyonu halinde)

Yumurtalık Kistinin Tehlikeli Olduğunu Gösteren İşaretler

• 5–6 cm’den büyük kistler
• İçinde solid (katı) yapılar olan veya karmaşık görünümlü kistler
• Menopoz sonrası dönemde yeni gelişen kistler
• Hızla büyüyen kistler
• Şiddetli ağrıya yol açan kistler

Bu özellikleri taşıyan kistler daha yakından izlenmeli veya cerrahi olarak çıkarılmalıdır.

Yumurtalık Kisti Tanısı Nasıl Konur?

• Ultrasonografi (USG): Kist tanısında en sık kullanılan yöntemdir. Kistin büyüklüğü, içeriği ve duvar yapısı hakkında bilgi verir.
• Doppler ultrason: Kistteki kan akımını gösterir, iyi huylu ile kötü huylu ayrımında yardımcı olabilir.
• Kan testleri: Özellikle menopoz sonrası kadınlarda, tümör belirteçleri (ör. CA-125) bakılabilir. Ancak CA-125 tek başına tanı koydurmaz.
• MR veya BT: Şüpheli kistlerde daha ayrıntılı değerlendirme için kullanılabilir.

Yumurtalık Kisti Tedavisi Antalya

1. İzlem: Fonksiyonel kistlerin çoğu kendiliğinden kaybolur. Bu nedenle özellikle genç kadınlarda doktorlar “bekle ve izle” yöntemini uygular. 1–3 ay sonra yapılan kontrol ultrasonu ile kistin küçülüp küçülmediğine bakılır.
2. İlaç Tedavisi: Doğum kontrol hapları, yeni kist oluşumunu engelleyebilir. Mevcut kistleri küçültmez ama düzenli adet döngüsü sağlar.
3. Ağrı kesiciler: Kiste bağlı hafif ağrılar için kullanılabilir.
4. Hormonal tedaviler: Bazı özel kistlerde tercih edilebilir.
5. Yumurtalık Kisti Ameliyatı Antalya: Cerrahiye şu durumlarda başvurulur:

• Kist çok büyükse (>8–10 cm)
• Kistte kanser şüphesi varsa
• Kist şiddetli ağrıya yol açıyorsa
• Kist patlamış veya dönmüşse (torsiyon, acil durum)

Cerrahi genellikle laparoskopik (kapalı yöntem) yapılır. Küçük kistler alınır (kistektomi),bazen de yumurtalıkla birlikte alınması gerekebilir (ooforektomi).

Gebelik sırasında da kistler görülebilir. Çoğu zararsızdır ve gebeliğin ilerleyen haftalarında kaybolur. Ancak büyük kistler gebelikte komplikasyonlara yol açabileceği için takip önemlidir.

Yumurtalık Kisti Komplikasyonları

• Kist rüptürü (patlama): Ani ve şiddetli ağrıya yol açabilir, bazen karın içine kanama yapar.
• Torsiyon (dönme): Kist kendi etrafında dönerek yumurtalığın kan dolaşımını engeller. Acil ameliyat gerektirir.
• Malignite riski: Özellikle menopoz sonrası kadınlarda kistlerin kötü huylu olma ihtimali vardır.

Yumurtalık kistleri tamamen önlenemez. Ancak düzenli jinekolojik muayene ile erken tanı konulabilir. Özellikle menopoz sonrası kadınların yeni gelişen kistleri ciddiye alması gerekir.

Yumurtalık Kistleri Hakkında Merak Edilenler

1. Yumurtalık kisti kansere dönüşür mü?

Çoğu kist iyi huyludur. Ancak menopoz sonrası dönemde gelişen kistlerin yaklaşık %20’si kötü huylu olabilir.

2. Yumurtalık kisti adet düzensizliği yapar mı?

Evet, özellikle fonksiyonel kistler adet döngüsünü etkileyebilir.

3. Yumurtalık kisti kendiliğinden kaybolur mu?

Fonksiyonel kistlerin çoğu 1–3 ay içinde kaybolur.

4. Yumurtalık kisti hamile kalmayı engeller mi?

Çoğu kist hamileliği engellemez. Ancak çikolata kistleri (endometrioma) kısırlıkla ilişkilidir.

5. Yumurtalık kistinde ameliyat şart mıdır?

Hayır. Sadece riskli, büyük, şüpheli veya ağrı yapan kistler cerrahiyle çıkarılır.

Yumurtalık kistleri, kadınlarda sık görülen ve çoğu zaman zararsız olan oluşumlardır. Ancak bazı durumlarda ciddi sorunlara yol açabileceği için düzenli muayene ve ultrason kontrolleri önemlidir. Çoğu kadın için kistler geçici bir durumdur, ancak şüpheli kistlerde erken teşhis hayat kurtarıcı olabilir.