Vajinal gaz vajina içinde sıkışmış olan havadan kaynaklanır. Vajinadan gaz çıkması ilişki sonrasında, egzersizler sırasında ya da kendiliğinden olabilir. Bu durum kadınlar arasında vajinadan ses gelmesi veya vajinadan hava çıkması olarak bilinir.
Genellikle klinik bir önemi yoktur. Ancak nadiren vajina, fistül dediğimiz bir delik ile rektuma bağlanabilir. Bu durumda da vajinadan gaz çıkma şikayeti olur.
Vajina esnek bir kas tabakası ile çevrelenmiş boru şeklinde bir yapıdır. Özellikle cinsel ilişki sırasında kaslardaki gevşemenin de etkisiyle penis hareketleri sonucu içeride hava sıkışması olur. İlişkinin bitmesini takibende içerde biriken basınçlı hava sesli bir şekilde dışarı çıkar. Bu şekilde vajinadan gaz çıkması normaldir.
Kadınlar için istenmeyen bir durum olan vajinadan gaz çıkması yaygın görülen bir şikayettir. Vajinadan gaz çıkması kadının kontrolünde olan bir durum değildir. Kadınlar bu durum karşısında utanmaktadır. Bazen de altta yatan bir hastalığın belirtisi olduğunu düşünerek endişelenip çözüm arayışına girmektedir.
Normalde vajina içinde hava bulunmaz. Bu durum vajinal kasların normal tonusu ile sağlanır. Ancak vajina kaslarının normal tonusunu kaybetmesi yani gevşek yapıda olması sonucu kavite içine az miktarda hava geçebilir.
Vajinadan gaz çıkması çeşitli nedenlere bağlı görülür. Bunlar;
Vajina içine ilişki, spor aktiviteleri ve muayene sırasında kendiliğinden hava girmesinin klinik bir önemi yoktur. Ancak kasıtlı olarak vajina içine hava üflenmesi gazın toplardamarlara geçmesine neden olur. Bu durum hava embolisi denen ciddi bir sağlık sorununa yol açabilir. Damar içine geçen hava kalbe ulaşarak oradan küçük damarlara atılıp damarları tıkayabilir. Ayrıca vajina içine hava üflenmesi vajina duvarında zayıf bir nokta varsa yırtılmasına neden olabilir.
Bekarlarda vajina içine ilişki dışı nedenlere bağlı hava girmesi gaz çıkmasına neden olabilir.
Vajinal gaz genellikle ağrıya neden olmaz. Hamileliğe engel teşkil etmez. Ancak vajinal gazla birlikte ağrı hissediliyorsa altta yatan rektovajinal fistül gibi bir tıbbi neden olabilir. Bazen de vajinal enfeksiyon varken vajinaya hava girmesi ve sıkışması ağrıya neden olur. Şikayetlerin devam etmesi durumunda hastanın bir jinekolog hekim tarafından değerlendirilmesi uygun olacaktır.
Vajinal ve pelvik kasların güçlendirilmesi vajina içinde hava sıkışmasını önleyerek gaz çıkması ve ses gelmesi şikayetini düzeltebilir. Bu durum Kegel egzersizleri ile sağlanır. Kegel egzersizleri başlangıçta idrar yaparken tutma ve bırakma şeklinde öğrenilir. Daha sonra istirahat halindeyken de yapılabilir. Amaç pelvik kasları gün içinde istemli kasarak güçlendirmek ve vajinal sıkılığı artırmaktır.
Vajinadan gaz çıkmasını önlemenin bir diğer yolu da buna neden olan cinsel ilişki pozisyonunu saptayıp değiştirmektir. Çünkü farklı cinsel pozisyonlar vajinada hava sıkışmasına yol açar.
Çok doğum yapan kadınlarda, yaşla birlikte ve bazen de yapısal olarak vajina genişlemesi olabilir. Genişlemiş vajinaya ilişki sırasında daha çok hava girer ve vajinadan gaz çıkmasına yol açar. Vajina genişlemesinin Kegel egzersizleri ya da ileri derecede genişleme olan kadınlarda vajina daraltma ameliyatı ile düzeltilmesi gaz çıkma sorununu da giderecektir.
Vajinal gazın daha nadir bir nedeni olan rektovajinal fistüller ise ameliyat ile kapatılabilir. Rektovajinal fistülü olan kadınlar sadece gaz çıkma sorunu yaşayabilecekleri gibi vajinal akıntı, sık vajinal enfeksiyon ve vajinadan dışkı gelmesi gibi daha başka şikayetlerle de karşılaşabilir.
Vajinadan gaz çıkması kadınlarda yaygın görülen bir durumdur. Çoğunlukla tedavi gerektirmez. Çünkü en sık nedeni cinsel ilişki ve günlük yaşamda yapılan egzersizlerdir. Bu aktivitelerden kaçınmak ya da azaltmak vajinal gazı önleyecektir.
Vajinal gazın diğer nedenleri ise vajinal genişleme, pelvik taban kaslarında zayıflık ve rektovajinal fistüldür. Vajinal genişleme ve pelvik taban kaslarında zayıflama durumunda Kegel egzersizleri ile bu kasları güçlendirmek vajinal gazı önleyebilir. Ancak ileri evre genişleme durumunda vajinal gaz çıkarma tedavisi vajina daraltma ameliyatı ile sağlanabilir.
Rektovajinal fistüle bağlı vajinadan gaz çıkması durumunda fistülün ameliyat ile kapatılması gerekir. Fistüller geçirilmiş bir cerrahi, chron hastalığı veya enfeksiyona bağlı oluşabilir. Altta yatan klinik durumun tedavisi ile birlikte cerrahi çözüm planlanmalıdır.