Kızlık zarı çeşitleri türleri, modelleri ve özellikleri genellikle delikte görülen farklı şekillere göre tiplere ayrılır. Görünüm olarak farklı şekillerde olması yanında ince, kalın, elastik ya da sert natürde de olabilmektedir. Bazı kişilerde bulunmaz. Bazen de kalıntı bir doku şeklinde izlenir. Kızlık zarının olmaması, kalıntı şeklinde bulunması, esnek ya da bozulmuş olması durumlarında kızlık zarı dikimi yapılabilmektedir.
Kızlık zarı çeşitleri incelendiğinde en sık görülen tip halka ve hilal (yarım ay) şeklinde olanlardır. Diğer kızlık zarı şekilleri daha nadir olarak görülür. Kızlık zarı çeşitleri içinde çok nadir olarak görülen kızlık zarının kapalı olması şeklinde bir zar yapısı da bulunur. Bu durumda ergenlik döneminde ilk adet görülmeyecektir. Adet kanı iç genital bölgede birikir. Bu durum ameliyat yapılarak zarın açılması ile düzeltilir. Kızlık Zarı Çeşitleri ortasında bulunan deliğin görünümüne göre şekillere ayrılır. Deliğindeki farklılıklara göre aşağıda yaklaşık 16 adet kızlık zarı çeşiti (tipi) sıralanmıştır.
1-Yuvarlak kızlık zarı (halkasal, anüler hymen): Kızlık zarının ortasında yuvarlak şeklli halkasal bir delik bulunur. En sık görülen kızlık zarı çeşitleri içinde yer alır. %70-90 civarında sık görülür. Delik çapı 2 cm üzerinde ise esneyip yırtılmayabilir. Bu yapıya geçişe izin veren (duhule müsait) kızlık zarı denir. Daha küçük çaplı ise penis girişini zorlaştırabilir.
2-Hilal şeklinde kızlık zarı (kresentrik hymen): Yuvarlak kızlık zarından sonra en sık görülen kızlık zarı çeşitlerinden biridir. Yaklaşık %5-10 oranında görülür. Zar yukarı kısımda aşağıya göre daha incedir. Görünümü bu nedenle yarımay ya da hilale benzer. Bu tipte bir kızlık zarı çeşiti olanlarda ilişki sırasında bozulma olmayabilir.
3-Esnek kızlık zarı (elastik kızlık zarı): Esnek kızlık zarını bilmek önemlidir. Çünkü kızlık zarı çeşitleri içinde görünümü normal olan ancak kanamanın olmayabileceği bir yapıya sahiptir. Toplumlar içinde % 5-10 civarında görülebilir. Bu nedenle aslında nadir değildir. Esnek kızlık zarının en önemli özelliği elastik yapısı nedeni ile ilişki sırasında bozulmayabilir. Esnek kızlık zarı olanlara eğer isterler ise kanama sağlanması için kızlık zarı dikimi yapılabilir.
4-Doğal çentikli kızlık zarı: Normal bir kızlık zarında %10-20 civarında doğal çentik denilen bir kenar girintisi bulunur. Doğal çentikli kızlık zarı zedelenme ya da yırtık ile karışabilir. Doğal çentikli kızlık zarı adli durumlarda bekaret muayenesi sırasında önem kazanan bir şekildir.
5-Dudaksı kızlık zarı (labial hymen): Kızlık zarının dudak şeklinde olması ya da deliğin yukarıdan aşağı ince bir elips şeklinde görünmesi durumudur. Dudak şeklindeki bu yapı nadir görülür. Ancak bu tip kızlık zarı olanlarda ilişkide zorluk yaşanabilir. Bazen ilişki gerçekleşemez. Bu durumda ameliyat ile kızlık zarı deliği genişletilir.
6-Bölmeli kızlık zarı (septalı hymen): Bölmeli kızlık zarı %1-2 civarı oldukça nadir görülen kızlık zarı çeşitlerinden biridir. Kızlık zarı deliği küçük bir bant ile ikiye bölünmüştür. Bu bantın ameliyat ile alınması gerekir. Çünkü ilişkiye girmeyi zorlaştırır.
7-Yarı bölmeli (subseptat hymen): Kızlık zarı kenarında karşı tarafa uzanmayan serbest bir doku parçası bulunur. İlişki sırasında herhangi bir zorluk yaratmaz. Bu nedenle yarı bölmeli kızlık zarındaki bu dokunun cerrahi olarak çıkarılmasına gerek duyulmaz.
8-Çok delikli kızlık zarı (kribriform hymen): Çok delikli kızlık zarında tek bir delik yoktur. Farklı boyutlarda küçük çok sayıda delik bulunur. %1’den az görülen seyrek kızlık zarı çeşitlerinden biridir. Önemli olmasının nedeni ilişkiye girmeyi engellemesidir. Böyle bir şekil varsa ilişkinin rahat olması için cerrahi olarak açılması gerekir.
9-Küçük delikli kızlık zarı (mikroperfore hymen): Kızlık zarı deliği 1 cm’nin altındadır. İlişkinin gerçekleşememesi, ilişki sırasında zorlanma ve ağrı gibi şikayetler yaşanabilir. Adet dönemlerinde bir miktar kan ve pıhtı vajina içinde kalarak birikir. Bu da bakteri ya da mantar enfeksiyonlarına zemin hazırlar. Kızlık zarının cerrahi olarak genişletilmesi ile tedavi edilir.
10-Saçaklı kızlık zarı (fimbrial hymen): Kızlık zarının kenarı saçaklı görünümdedir. Bu nedenle fimbrial kızlık zarı adı verilmiştir. Herhangi bir önemi bulunmaz. Ancak düzensiz ve saçaklı görünüm deneyimsiz kişilerce yapılan kontrolde bozulmuş kızlık zarı ile karışabilir.
11-Girintili kızlık zarı (dentiküler hymen): Kızlık zarı deliği kenarları mikronodüler ve düzensiz yapıdadır. Girintili çıkıntılı bir özellik gösterir. Bilinmez ise eğer görünüm zedelenme ile karışabilir.
12-Doğum yapmışlardaki kızlık zarı (multipar hymen): Tek ya da fazla sayışa doğum yapmış bayanlarda kızlık zarı tamamen bozulur. Vajina girişinde fibrotik nodüler kalıntıları bulunur. Bu kalıntı kızlık zarı dokusuna karunkula mitriformis (carunculae myrtiformes) adı verilir.
13-Kapalı kızlık zarı (imperfore hymen): Deliksiz kızlık zarı olarak ta bilinir. Kızlık zarı çeşitleri içinde önemli bir yere sahiptir. Kızlık zarının kapalı olması adet kanının içeride birikmesine neden olur. Bu da adet dönemlerinde daha belirgin olan karın ağrıları ve kramplara yol açar. Ergenlik döneminde ilk adetin görülmemesi ve karın ağrısı şeklinde belirti verir. Tedavisi kızlık zarının açılmasıdır.
14-Kızlık zarının olmaması (hymen agenezisi): Çok nadiren kızlık zarı olmayabilir. Bazen de küçük bir kalıntı doku şeklinde izlenir. Kızlık zarının olmaması ilk ilişkide kanamanın olmamasına sebep olur. Eğer hiç kızlık zarı kanaması olmamış ise kızlık zarı muayenesinde olmadığı görülebilir. Bazen de vajinal agenezi ile birlikte görülür.
15-Kalıntı şeklinde kızlık zarı olması (remnant hymen): Kızlık zarı gebeliğin ilk haftalarında vajinal kanalın gelişmesi ile birlikte oluşur. Ancak gelişimini bazen bilinmeyen nedenler ile tamamlayamaz. Bu durumda vajinal girişte küçük kalıntı bir doku şeklinde izlenir.
16-Bozulmuş kızlık zarı (kızlık zarında yırtık olması): Kızlık zarında yırtık olması genellikle ilişki sırasında ya da vajene parmak girişi ile olur. Ancak karete, tekvando, futbol ya da benzeri spor aktiviteleri ya da motosiklet ve bisiklete binenlerde çarpma, düşme sonucu olabilir.
17-Kalın, etli kızlık zarı (carnosus hymen): Bazı bayanlarda kızlık zarı kalın ve etli olur. Bu durum ilişkiye girmeyi zarlaştırabilir. Ağrılı cinsel ilişkiye neden olabilir. Bozulduğunda ise kızlık zarı kanama fazla olabilir. Eğer ilişkiye girme zorluğu oluyorsa küçük bir cerrahi müdahale ile kızlık zarı açılabilir.
Kızlık zarında doğal çentik olması kızlık zarı muayenesi sırasında karşılaşılan bazen kafa karıştırabilen bir görünümdür. Tecrübeli bir doktor bunun doğal bir şekil olduğunu kolaylıkla anlayacaktır. Kızlık zarı deliği normalde yuvarlak ya da oval şekilde ve düzgündür. Ancak bazen zarın serbest kenarında doğal çentik adı verilen bir girinti bulunur. Bu girinti doğuştandır. Zedelenme ya da yırtılmaya bağlı değildir.
Kızlık zarında doğal çentik olması cinsel ilişkiye ya da zarın yırtılmasına bir engel oluşturmaz. Ancak kızlık zarı muayenesi sırasında bazen yırtık ile karışabilir.
Doğal çentikli kızlık zarı tıpkı normal olan gibi kanar. İlişki sırasında bir zorlanma ya da ağrıya neden olmaz.
Kızlık zarı isim olarak zar şeklinde ifade edilse de kulak zarı gibi değildir. Şeffaf ve gergin bir yapı özelliği göstermez.
Bölmeli, Septalı Zar
Çok Delikli, Kribriform
Doğal Çentikli Zar
Multipar Kızlık Zarı
Dudaksı, Labial Zar
Esnek Kızlık Zarı
Girintili, Dentriküler Zar
İmperfore, Kapalı Zar
Kalıntı, Remnant Zar
Kızlık Zarı Yok
Küçük Delikli Zar
Saçaklı, Fimbrial Zar
Yarı Bölmeli, Kızlık Zarı
Yarımay, Hilal Kızlık Zarı
Yırtılmış, Bozulmuş Zar
Yuvarlak, Kızlık Zarı
Etli Kalın Kızlık Zarı
Op. Dr. Funda Yazıcı ErolKadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı
Hafta Hafta Gebelik Takibi
Yumurtlama Hesaplama
Gebelik Hesaplama