Hafta Hafta Gebelik Değişimleri, Bebek Gelişimi

1. Hafta

Bebekteki Değişimler:

Bu hafta aslında henüz embriyo yoktur. Gebelik haftası, kadının son adet döneminin (SAT) ilk gününden itibaren hesaplandığı için bu hafta teknik olarak adet kanamasıyla başlar. Döllenme gerçekleşmemiştir; yumurta hâlâ olgunlaşma sürecindedir. Bu dönem, rahmin gebeliğe hazırlanma evresidir. Endometrium tabakası dökülür ve yeniden kalınlaşmaya başlar. Bu kalınlaşma, ileride embriyonun yerleşmesi için uygun bir ortam oluşturacaktır.

Annede Görülen Değişimler / Önemli Bilgiler:

Anne adayı aslında gebeliğin farkında değildir, çünkü ortada henüz bir gebelik yoktur. Ancak bu hafta sağlıklı yaşam tarzı büyük önem taşır. Özellikle:

Folik asit takviyesi (400–800 mcg/gün) önerilir. Bu, nöral tüp defektlerinin önlenmesinde kritik rol oynar.
Sigara, alkol ve zararlı ilaçlardan kesinlikle uzak durulmalıdır.
Düzenli uyku, dengeli beslenme ve stresin azaltılması, gebelik için uygun bir zemin hazırlar.

2. Hafta

Bebekteki Değişimler:

Bu hafta ovulasyon gerçekleşir. Yumurta, folikülden serbest bırakılır ve fallop tüpüne geçer. Henüz döllenme gerçekleşmemiş olsa da, gebelik ihtimali en yüksek dönemdir. Spermle karşılaşma olursa döllenme başlayacaktır.

Annede Görülen Değişimler / Önemli Bilgiler:

Kadında yumurtlama belirtileri görülebilir: Servikal mukusun berrak ve esnek hale gelmesi, hafif kasık ağrısı (mittelschmerz; kadınlarda yumurtlama sırasında görülen ağrıyı tanımlar),cinsel istekte artış.
Gebelik isteyen çiftler için bu hafta cinsel birliktelik en uygun zamandır.
Düzenli egzersiz (hafif tempolu yürüyüş, yoga) hem yumurtlama düzenini hem de genel sağlığı destekler.
Bu dönemde kafein tüketimi sınırlanmalıdır (günde <200 mg).

3. Hafta

Bebekteki Değişimler:

Sperm ile yumurta birleşir, zigot oluşur. Zigot, 46 kromozom içerir ve yeni bireyin genetik planını taşır. Hücreler hızla bölünerek morula ve ardından blastosist halini alır. Blastosist fallop tüpünden rahme doğru ilerler. Bu dönemde hücreler farklılaşmaya başlar:

İç hücre kitlesi → embriyoyu oluşturacak.
Trofoblast tabakası → ileride plasentayı meydana getirecek.

Annede Görülen Değişimler / Önemli Bilgiler:

Bu haftada kadın henüz gebeliğini hissetmez.
Bazı kadınlarda döllenmeden 6–10 gün sonra hafif lekelenme olabilir (implantasyon kanaması). Bu kanama adetle karışabilir.
Vücut, gebeliğe hazırlanmak için progesteron düzeylerini artırır. Bu da göğüslerde hassasiyet, hafif yorgunluk veya duygusal dalgalanmalara yol açabilir.
Folik asit ve sağlıklı beslenme bu dönemde çok daha önemlidir.

4. Hafta

Bebekteki Değişimler:

Blastosist endometriuma tutunur (implantasyon). Bu andan itibaren gebelik biyolojik olarak başlamış olur. Plasentanın ilk hücresel temelleri atılır. Embriyo yaklaşık 1 mm boyutundadır, mikroskobiktir. Bu hafta itibarıyla embriyo, hCG hormonu salgılamaya başlar. Bu hormon, gebelik testlerinde pozitif sonuç verir.

Annede Görülen Değişimler / Önemli Bilgiler:

Adet gecikmesi başlar, idrar ya da kanda yapılan gebelik testleri pozitiftir.

Göğüslerde dolgunluk, sabah bulantıları, halsizlik ve sık idrara çıkma ilk belirtiler arasında olabilir.

Bu dönem kritik öneme sahiptir:

İlaç kullanımı mutlaka doktor kontrolünde olmalıdır.
Alkol, sigara, radyasyon ve toksik maddelerden kesinlikle uzak durulmalıdır.
Erken gebelik ultrasonu henüz yapılmaz; fakat doktorlar bu dönemde kan testi ile gebeliği doğrular.

5. Hafta

Bebekteki Değişimler:

Embriyo artık ultrasonla görülebilecek kadar gelişmiştir (yaklaşık 1,5–2 mm). Kalp tüpü atmaya başlar; bu, embriyonun ilk fonksiyonel organıdır. Sinir sistemi (nöral tüp) hızla gelişir. Beyin, omurilik ve omurga taslakları şekillenmektedir. Göz ve kulak yapı taşları belirginleşmeye başlar.

Annede Görülen Değişimler / Önemli Bilgiler:

Adet gecikmesi olur.
β-hCG düzeyleri hızla artar. Gbelik testleri kuvvetle pozitiftir.
Anne adayında sabah bulantıları, göğüslerde hassasiyet, yorgunluk ve ruhsal dalgalanmalar görülebilir.
Erken dönemde ultrasonla gebelik kesesi (gestasyonel kese) izlenebilir.
Folik asit alımı bu haftada da kritik önemdedir, çünkü nöral tüp kapanması genellikle 5–6. haftada tamamlanır.

6. Hafta

Bebekteki Değişimler:

Embriyo yaklaşık 4–6 mm boyutundadır. Kalp atımları ultrason ile saptanabilir (dakikada 100–120). Beyin, sinir sistemi ve omurilik hızla gelişmektedir. Küçük tomurcuklar halinde kollar ve bacaklar oluşmaya başlar. Yüz hatlarının temeli atılır.

Annede Görülen Değişimler / Önemli Bilgiler:

En belirgin şikâyet bulantı-kusmadır (hiperemezis gravidarum riskine dikkat!, bu gebelikte görülen şiddetli bulantı ve kusmayı tanımlar).
Sık idrara çıkma, halsizlik, uykuya eğilim olabilir.
İlk gebelik muayenesi genellikle bu haftalarda planlanır: kan grubu, tam kan sayımı, enfeksiyon taramaları (HIV, HBsAg, VDRL vb.) yapılır.
Doktor, erken gebelik ultrasonu ile embriyo ve kalp atışını doğrular.

7. Hafta

Bebekteki Değişimler:

Embriyo 8–10 mm’ye ulaşır. Kollar ve bacaklar daha belirgin hale gelir; parmak taslakları görülmeye başlar. Beyin gelişimi hızla devam eder. Sindirim sistemi ve akciğer taslakları oluşmaktadır.

Annede Görülen Değişimler / Önemli Bilgiler:

Gebelik belirtileri şiddetlenebilir: bulantı, koku hassasiyeti, yorgunluk.
Progesteron hormonunun artışı nedeniyle kabızlık görülebilir.
Anne adayı ruhsal dalgalanmalar yaşayabilir; destek çok önemlidir.
Ultrason muayenesinde embriyonun gelişimi ve kalp atışları izlenir.

8. Hafta

Bebekteki Değişimler:

Embriyo yaklaşık 14–16 mm boyundadır. Artık “fetus” terimi yavaş yavaş kullanılmaya başlanır. Yüz yapıları (göz kapakları, burun ucu) belirginleşir. Kulak kepçesi gelişir. İç organların (karaciğer, böbrek, mide) temel yapıları oluşmuştur.

Annede Görülen Değişimler / Önemli Bilgiler:

Gebelik belirtileri devam eder: bulantı, göğüslerde hassasiyet, halsizlik.
Rahim, portakal büyüklüğüne ulaşır; bu durum, muayenede fark edilir.
Anne adayları için dengeli beslenme çok önemlidir: demir, kalsiyum, omega-3 alımı desteklenmelidir.
Doktor kontrolünde gerekirse vitamin-mineral takviyeleri başlanabilir.

9. Hafta

Bebekteki Değişimler:

Embriyo artık yaklaşık 2,5 cm uzunluğa ulaşır ve resmi olarak “fetus” adını alır.
Baş, vücudun yarısı kadardır; yüz hatları (gözler, dudak, burun) belirginleşir.
Kollar ve bacaklar hızla uzar; parmaklar arası perdeler kaybolmaya başlar.
Kalp, dört odacıklı yapıya yaklaşır ve dakikada 140–160 kez atar.
İç organlar (karaciğer, pankreas, safra kesesi) daha düzenli çalışmaya başlar.

Annede Görülen Değişimler / Önemli Bilgiler:

Bulantı, koku hassasiyeti ve yorgunluk devam edebilir.
Rahim, muayenede artık daha belirgin olarak hissedilir.
Anne adayında hormonal değişikliklere bağlı ciltte yağlanma veya akne görülebilir.
Bu haftada ilk trimester tarama testleri için planlama yapılır.

10. Hafta

Bebekteki Değişimler:

Fetus yaklaşık 3–4 cm boyunda, 4–5 gram ağırlığındadır.
Diş tomurcukları ve tırnakların temeli atılır.
Böbrekler çalışmaya başlar, idrar üretimi başlar.
Parmaklar netleşir, dirsek eklemleri hareketlidir.
Beyin hızla büyümekte, sinir sistemi ilk refleksleri oluşturmaktadır.

Annede Görülen Değişimler / Önemli Bilgiler:

Anne adayının karnı hâlâ dışarıdan çok belirgin değildir.
Bulantılar hafifleyebilir, iştah artışı başlayabilir.
Ciltte gebelik hormonlarına bağlı lekelenmeler (melazma) görülebilir.
Bu haftadan itibaren Non-invaziv Prenatal Test (NIPT) uygulanabilir; kromozomal anomaliler için değerli bir tarama yöntemidir.

11. Hafta

Bebekteki Değişimler:

Fetus yaklaşık 4–5 cm uzunluğunda, 7–8 gramdır.
Baş hâlâ gövdeye göre büyük, fakat boyun belirginleşmeye başlamıştır.
Dış genital organ farklılaşmaya başlar ancak ultrasonla cinsiyet belirlemek için henüz erkendir.
El ve ayak parmakları tamamen ayrılmıştır, hareketler daha aktiftir.
Karaciğer kırmızı kan hücreleri üretmeye başlar.

Annede Görülen Değişimler / Önemli Bilgiler:

Anne adayında halsizlik, baş dönmesi görülebilir; bu durum artan kan hacmine bağlıdır.
Kan basıncı biraz düşebilir; sıvı alımı önemlidir.
Bu haftada ense kalınlığı (nuchal translucency) ölçümü ve ikili test için hazırlık yapılır.
Anne adayına tiroid fonksiyon testleri de önerilebilir; hipotiroidi bebeğin beyin gelişimini olumsuz etkileyebilir.

12. Hafta

Bebekteki Değişimler:

Fetus yaklaşık 5–6 cm boyunda, 14 gram ağırlığındadır.
Yüz hatları belirginleşir, göz kapakları kapanmıştır.
Parmaklarda tırnaklar görülmeye başlar.
Sindirim sistemi hareketleri (peristaltizm) başlar.
Fetus artık amniyon sıvısını yutar, böbrekler idrar üretir.

Annede Görülen Değişimler / Önemli Bilgiler:

haftada rahim artık kasık kemiği üzerinde hissedilebilir.
Bulantı ve kusmalar genellikle azalır, anne adayı daha enerjik hissetmeye başlar.
İkili test (ense kalınlığı + PAPP-A ve β-hCG ölçümü) yapılır; bu, Down sendromu gibi kromozomal anomaliler için önemli bir taramadır.
Düşük riski bu haftadan sonra belirgin şekilde azalır.
Anne adayına dengeli beslenme, düzenli egzersiz ve stres yönetimi önerilir.

13. Hafta

Bebekteki Değişimler:

Fetus yaklaşık 7–8 cm boyunda, 20–25 gram ağırlığındadır.
Parmak izleri oluşmaya başlar.
Karaciğer safra üretmeye başlar; pankreas insülin salgılar.
Ses telleri gelişir, yutma hareketleri belirginleşir.
Baş hâlâ gövdeye göre büyük olsa da, vücut daha dengeli gelişmeye başlar.

Annede Görülen Değişimler / Önemli Bilgiler:

Anne adayında bulantı ve halsizlik genellikle azalır, enerji artar.
Rahim kasık kemiğinin üzerine çıkmıştır, karın daha belirginleşir.
Vajinal akıntıda artış görülebilir; normaldir fakat kötü koku/renk varsa enfeksiyon açısından değerlendirilmelidir.
İlk trimester taramaları bu hafta sonuna kadar tamamlanmalıdır.

14. Hafta

Bebekteki Değişimler:

Fetus yaklaşık 8–9 cm, 40–45 gramdır.
Yüz kasları geliştiği için kaş çatma, göz kırpma gibi ifadeler yapılabilir.
Dış genital organlar daha belirginleşmiştir; bazı durumlarda ultrasonla cinsiyet görülebilir.
Tiroid bezi aktif hale gelir, metabolizma hormonları salgılanır.
Saç, kaş ve ince tüyler (lanugo) çıkmaya başlar.

Annede Görülen Değişimler / Önemli Bilgiler:

Anne adayı daha rahat hisseder; iştah artar.
Kabızlık ve mide yanması görülebilir.
Gebeliğe bağlı cilt değişiklikleri (linea nigra, melazma) başlayabilir.
Düzenli egzersiz (yürüyüş, yüzme, yoga) önerilir.

15. Hafta

Bebekteki Değişimler:

Fetus yaklaşık 10 cm, 70–80 gramdır.
Kemik yapısı kalsiyum depolamaya başlar, kemikler ultrasonla daha parlak görünür.
Kulaklar işitmeye hazırlanır, bebek dışarıdan gelen seslere duyarlı hale gelir.
Deri hâlâ ince ve şeffaftır; kan damarları görülebilir.
Elleriyle kavrama refleksi gelişmeye başlar.

Annede Görülen Değişimler / Önemli Bilgiler:

Karnın büyümesi hızlanır, kıyafetlerde değişiklik gerekebilir.
Anne adayında baş ağrısı, burun tıkanıklığı (gebelik riniti) olabilir.
İkinci trimester tarama testleri planlanır: üçlü test (AFP, hCG, estriol) ya da dörtlü test (inhibin-A eklenerek).
Demir ve kalsiyum desteği doktor önerisiyle başlanabilir.

16. Hafta

Bebekteki Değişimler:

Fetus yaklaşık 11–12 cm, 100 gram civarındadır.
Kaslar geliştiği için hareketler daha koordineli hale gelir; anne adayları bazı durumlarda ilk hareketleri duyabilir.
Gözler öne doğru hareket eder, kulaklar normal yerine yaklaşır.
Kalp dakikada 150–160 atım yapar; stetoskopla duyulabilir.
Plasenta olgunlaşmaya başlamıştır, bebeğe oksijen ve besin sağlar.

Annede Görülen Değişimler / Önemli Bilgiler:

Karnın büyümesi hızlanır, karın çizgisi (linea nigra) belirginleşebilir.
Anne adayı bebek hareketlerini hissetmeye başlayabilir (özellikle ikinci gebeliklerde daha erken).
Gebelikle ilgili mutluluk ve heyecan artar, psikolojik olarak daha dengeli bir dönemdir.
Bu haftada yapılacak ultrason, bebeğin gelişimi ve plasentanın yerleşimi hakkında önemli bilgiler verir.

17. Hafta

Bebekteki Değişimler:

Fetus yaklaşık 12–13 cm, 140–150 gram ağırlığındadır.
Yağ dokusu (özellikle “kahverengi yağ dokusu”) oluşmaya başlar; bu, doğum sonrası ısı regülasyonu için önemlidir.
Kemikler hızla kalsifiye olur, iskelet daha güçlü hale gelir.
Ter bezleri gelişir, cilt altında damarlar görünür.
Bebek seslere daha duyarlı hale gelir, annenin kalp atışlarını ve dış sesleri işitmeye başlar.

Annede Görülen Değişimler / Önemli Bilgiler:

Karnın büyümesi belirginleşir, annenin ağırlık merkezi değişmeye başlar.
Bel ve sırt ağrıları görülebilir.
Gebelik hormonlarına bağlı olarak burun kanamaları ve diş eti kanamaları yaşanabilir.
İştah artışı sürer; beslenmede aşırı kilo alımından kaçınılmalıdır.

18. Hafta

Bebekteki Değişimler:

Fetus yaklaşık 14 cm, 190 gramdır.
Sinir sistemi hızla olgunlaşır; hareketler daha koordinelidir.
Parmak izleri netleşmiştir.
Dış genital organlar iyice belirginleşir; ultrasonla cinsiyet çoğunlukla görülebilir.
Sindirim sistemi mekoniyum (ilk dışkı) üretmeye başlar.

Annede Görülen Değişimler / Önemli Bilgiler:

Anne adayı ilk bebek hareketlerini net bir şekilde hissedebilir (özellikle ilk gebelikse bu genellikle 18–20. haftada olur).
Denge sorunları ve baş dönmeleri görülebilir.
Bu haftadan itibaren ayrıntılı ultrason (detaylı ultrason taraması) için hazırlık yapılır.

19. Hafta

Bebekteki Değişimler:
Fetus yaklaşık 15 cm, 240 gram civarındadır.
Cilt üzerinde vernix caseosa adı verilen beyaz koruyucu tabaka oluşmaya başlar; bu, bebeği amniyon sıvısından korur.
Duyu organları hızla gelişmektedir; tat tomurcukları oluşur, bebek amniyon sıvısının tadını hissedebilir.
Kaslar güçlenir, hareketler daha güçlüdür.

Annede Görülen Değişimler / Önemli Bilgiler:

Karın artık belirginleşmiştir.
Anne adayında mide ekşimesi, reflü ve kabızlık görülebilir.
Ciltte çatlaklar (stria gravidarum) oluşmaya başlayabilir.
Bu dönemde ikinci trimester tarama testleri (üçlü/dörtlü test) ve ayrıntılı ultrason planlanır.

20. Hafta

Bebekteki Değişimler:

Fetus yaklaşık 16 cm, 300 gramdır.
Artık gebeliğin yarısı tamamlanmıştır.
Kalp atışları stetoskopla duyulabilir.
Saçlar, kaş ve kirpikler çıkmaya başlar.
Beyin gelişimi çok hızlıdır; duyusal alanlar (görme, işitme, tat, koku, dokunma) daha belirginleşir.

Annede Görülen Değişimler / Önemli Bilgiler:

Anne adayı bebek hareketlerini günlük olarak hisseder.
Rahim göbek hizasına kadar ulaşmıştır.
Ayrıntılı ultrason (ikinci trimester morfoloji taraması) bu hafta yapılır. Kalp, beyin, omurga, böbrekler, yüz ve diğer organlar ayrıntılı şekilde incelenir.
Kan basıncı ve kilo artışı takip edilmelidir; preeklampsi riskine karşı dikkatli olunmalıdır.

21. Hafta

Bebekteki Değişimler:

Fetus yaklaşık 18 cm, 350 gramdır.
Cilt hâlâ ince ve kırmızımsıdır, fakat yağ dokusu artmaya başlamıştır.
Kaş, kirpik ve saç telleri belirginleşmiştir.
Sindirim sistemi çalışır, bebek yutkunur ve amniyon sıvısından besin öğeleri alır.
Tat duyusu gelişmiştir; annenin yediği besinlerin tatlarını dolaylı olarak hissedebilir.

Annede Görülen Değişimler / Önemli Bilgiler:

Bebek hareketleri artık net ve düzenli hissedilir.
Anne adayında mide ekşimesi ve reflü şikâyetleri artabilir.
Sırt ve bel ağrıları daha belirgin olabilir.
Anne adaylarının günlük demir ihtiyacı artar; demir desteği çoğu kadına başlanır.

22. Hafta

Bebekteki Değişimler:

Fetus yaklaşık 19 cm, 430–450 gramdır.
Dudaklar ve göz kapakları daha belirgin hale gelir.
Kaslar güçlenmiştir, tekme ve yumruklar daha kuvvetli hissedilir.
Beyin gelişimi hızlanır, duyular olgunlaşmaya devam eder.
Erkek fetüslerde testisler karın boşluğundan aşağıya inmeye başlar.

Annede Görülen Değişimler / Önemli Bilgiler:

Karın büyümesi hızla artar, ciltte çatlaklar gelişebilir.
Duruş değişiklikleri bel ağrılarını artırabilir.
Anne adayının cildi daha hassas hale gelir; güneş lekelerine (melazma) yatkınlık olabilir.
Düzenli egzersiz ve sırt kaslarını destekleyen aktiviteler önerilir.

23. Hafta

Bebekteki Değişimler:

Fetus yaklaşık 20 cm, 500–520 gramdır.
Akciğerlerde “alveol” yapıları oluşmaya başlar, fakat henüz solunum için olgun değildir.
Kulaklar dış seslere daha duyarlıdır; bebek annenin sesi ve kalp atışını ayırt edebilir.
Cilt altında yağ dokusu yavaş yavaş artar.
Hareketler daha ritmik hale gelir, uyku–uyanıklık döngüleri başlar.

Annede Görülen Değişimler / Önemli Bilgiler:

Rahim göbek hizasının birkaç parmak üzerinde hissedilir.
Annenin iştahı artar, kilo alımı hızlanabilir.
Ellerde ve ayaklarda şişlik (ödem) başlayabilir.
Bu haftalarda anne adayına gestasyonel diyabet tarama testi (50 gr glukoz yükleme testi) için planlama yapılır.

24. Hafta

Bebekteki Değişimler:

Fetus yaklaşık 21 cm, 600 gramdır.
Akciğerlerde sürfaktan üretimi başlar; bu madde doğum sonrası nefes almayı mümkün kılar.
Yaşam sınırı (viabilite) kabul edilen dönemdir: yoğun bakım şartlarında bazı bebekler bu haftadan itibaren hayatta kalabilir.
Yüz hatları çok daha insana benzer hale gelir.
Bebeğin hareketleri güçlüdür, dışarıdan karın gözlenerek fark edilebilir.

Annede Görülen Değişimler / Önemli Bilgiler:

Karnın büyümesi belirgin, annenin nefes darlığı artabilir.
Bel ve kasık ağrıları daha sık görülür.
Uyku problemleri başlayabilir.
24–28. haftalar arasında gestasyonel diyabet taraması yapılır.
Anne adayının düzenli su içmesi ve sağlıklı beslenmesi bu dönemde kritik öneme sahiptir.

25. Hafta

Bebekteki Değişimler:

Fetus yaklaşık 22 cm, 700–750 gramdır.
Akciğerlerde sürfaktan üretimi artar; solunum hareketleri prova edilir.
Omurga yapısı ve sinir bağlantıları olgunlaşmaya devam eder.
Saç, kaş ve kirpikler uzamıştır; cilt hâlâ ince ve kırmızımsıdır.
Duyu organları gelişmiştir, bebek ışık ve sese daha net tepki verir.

Annede Görülen Değişimler / Önemli Bilgiler:

Karın belirginleşmiştir, rahim göğüs kafesine yaklaşmaya başlar.
Nefes darlığı, mide ekşimesi ve reflü sıklaşabilir.
Braxton Hicks kasılmaları (düzensiz, ağrısız “pratik” kasılmalar) başlayabilir.
Bu haftalarda düzenli kan basıncı ve idrar takibi önemlidir; preeklampsi bulgularına dikkat edilmelidir.

26. Hafta

Bebekteki Değişimler:

Fetus yaklaşık 23 cm, 850 gramdır.
Göz kapakları açılıp kapanmaya başlar, retina ışığa duyarlıdır.
Akciğerler daha olgunlaşmış olsa da hâlâ dış yaşam için yeterli değildir.
Sinir sistemi gelişimi hızlanır, bebek uyku ve uyanıklık döngülerine girer.
El ve ayak tırnakları belirginleşmiştir.

Annede Görülen Değişimler / Önemli Bilgiler:

Anne adayında uyku problemleri artabilir; özellikle sık idrara çıkma ve karın büyümesine bağlıdır.
Sırt ve bel ağrıları, bacak krampları sık görülür.
Kan hacmi arttığı için demir ihtiyacı yüksektir. Demir desteği şarttır.
Anne adayının kilo alımı düzenli takip edilmelidir (ortalama haftada 0,4–0,5 kg).

27. Hafta

Bebekteki Değişimler:

Fetus yaklaşık 24 cm, 950–1000 gramdır.
Beyin dokusu hızla büyür, beyin kıvrımları (gyri ve sulci) belirginleşir.
Akciğerlerde alveoller gelişmeye devam eder.
Bebek hıçkırık refleksleri gösterebilir (anne adayları bunu ritmik hareketler şeklinde hisseder).
Tat ve koku duyuları daha belirginleşir.

Annede Görülen Değişimler / Önemli Bilgiler:

Anne adayı bu haftada kendini daha ağır hisseder, hızlı yorulabilir.
El ve ayaklarda ödem artabilir; tuz kısıtlaması faydalıdır.
Uyku sorunları ve sık idrara çıkma devam eder.
Bu haftada 24–28. hafta glukoz yükleme testi (50 g tarama testi) yapılır. Yüksek çıkarsa 100 g OGTT ile tanı konur.

28. Hafta

Bebekteki Değişimler:

Fetus yaklaşık 25 cm, 1100–1200 gramdır.
Kaslar güçlenir, hareketler daha kuvvetli hissedilir.
Gözler tamamen açılıp kapanabilir, bebek ışığa tepki verir.
Beyin sinir ağları daha karmaşık hale gelir, öğrenme ve hafıza temelleri oluşur.
Akciğer gelişimi hızlanır, ancak dış dünyada yaşamak için hâlâ prematüre kabul edilir.

Annede Görülen Değişimler / Önemli Bilgiler:

Rahim göğüs kafesine dayanır, nefes darlığı sıklaşabilir.
Bacaklarda varisler ve ödem artar.
Bu haftadan itibaren Rh(-) anne adaylarına anti-D immünglobulin yapılır (eğer baba Rh(+) ise).
Anne adayları doğum planlaması ve doğum yöntemleri hakkında doktorlarıyla konuşmaya başlayabilir.
trimester resmi olarak başlar.

29. Hafta

Bebekteki Değişimler:

Fetus yaklaşık 26 cm, 1250–1300 gramdır.
Kaslar hızla güçlenir; tekme ve dönme hareketleri kuvvetlidir.
Beyin dokusu ve sinir hücreleri hızla gelişir, bebek öğrenme–hafıza temellerini oluşturmaktadır.
Akciğerler sürfaktan üretmeye devam eder, doğum sonrası solunuma hazırlanır.
Ciltteki kırışıklıklar yağ depolanması sayesinde yavaş yavaş azalır.

Annede Görülen Değişimler / Önemli Bilgiler:

Anne adayı artık sık sık yorgunluk, nefes darlığı ve bel ağrısı hisseder.
Uyku problemleri belirginleşir; özellikle sık idrara çıkma ve karın büyüklüğü nedeniyle.
Braxton Hicks kasılmaları (düzensiz “pratik doğum sancıları”) sıklaşabilir.
Bu haftalarda erken doğum riski olan anneler yakından takip edilir.

30. Hafta

Bebekteki Değişimler:

Fetus yaklaşık 27 cm, 1400–1500 gramdır.
Akciğerler daha olgunlaşmıştır; yoğun bakım desteğiyle erken doğum olsa bile yaşam şansı yüksektir.
Gözler açılıp kapanır, bebek ışığa yönelir.
Saç ve tırnaklar belirginleşmiştir.
Bebek uyku–uyanıklık döngülerine daha düzenli girer.

Annede Görülen Değişimler / Önemli Bilgiler:

Rahim göğüs kafesine baskı yapar, nefes almak zorlaşır.
Sırt ağrıları ve bacak krampları sık görülür.
Ciltte kaşıntılar, çatlaklar artabilir.
Bu haftadan itibaren doktor kontrolleri daha sık yapılır (2 haftada bir).

31. Hafta

Bebekteki Değişimler:

Fetus yaklaşık 28 cm, 1600–1700 gramdır.
Sinir sistemi hızla olgunlaşır, beyin kıvrımları daha belirginleşir.
Akciğerler, sürfaktan üretimi sayesinde dış yaşam için giderek daha hazır hale gelir.
Kemikler sertleşir, ancak kafatası doğum için esnek kalır.
Bebek artık daha az hareket alanına sahiptir, fakat hareketleri güçlüdür.

Annede Görülen Değişimler / Önemli Bilgiler:

Anne adayı karnının ağırlığını yoğun şekilde hisseder.
Varisler ve ödem artabilir.
Uyku problemleri devam eder.
Bu dönemde doğuma hazırlık eğitimi ve nefes egzersizleri önerilir.

32. Hafta

Bebekteki Değişimler:

Fetus yaklaşık 29 cm, 1800–2000 gramdır.
Akciğerler ve sindirim sistemi daha olgun hale gelir.
Cilt altı yağ dokusu belirginleşmiştir, bebek daha “yuvarlak” görünür.
Tırnaklar parmak uçlarını geçmeye başlar.
Çoğu bebek bu dönemde baş aşağı (sefalik) pozisyona geçer.

Annede Görülen Değişimler / Önemli Bilgiler:

Rahim göbek ile göğüs kafesi arasındaki tüm alanı doldurur.
Sık idrara çıkma, mide ekşimesi ve nefes darlığı artar.
Anne adayında yalancı kasılmalar daha belirginleşir.
Bu haftadan itibaren NST (Non-Stres Test) ve düzenli fetal iyilik halleri değerlendirmeleri yapılabilir.
Erken doğum tehdidi olan annelere bu haftalarda akciğer olgunlaştırıcı kortikosteroidler uygulanabilir.

33. Hafta

Bebekteki Değişimler:

Fetus yaklaşık 30 cm, 2100–2200 gramdır.
Beyin gelişimi çok hızlıdır; sinir hücreleri arasındaki bağlantılar artar.
Bağışıklık sistemi olgunlaşmaya başlar; anne plasentadan antikor geçişi sayesinde bebeğe bağışıklık sağlar.
Kemikler sertleşir, ancak kafatası doğum için hâlâ esnektir.
Bebek daha çok uyur, fakat aktif dönemlerde güçlü hareketler hissedilir.

Annede Görülen Değişimler / Önemli Bilgiler:

Rahim diyaframı yukarı iterek nefes darlığını artırır.
Sırt ve bel ağrıları şiddetlenebilir.
Braxton Hicks kasılmaları daha sık ve belirgin hale gelir.
Anne adayı doğum çantası hazırlıklarına başlamalıdır.

34. Hafta

Bebekteki Değişimler:

Fetus yaklaşık 31 cm, 2300–2400 gramdır.
Yağ depolanması hızlanır, bebek daha tombul görünür.
Akciğerler büyük ölçüde gelişmiştir; erken doğum olsa bile yaşam şansı yüksektir.
Cilt altı yağ dokusu sayesinde cilt artık daha pürüzsüzdür.
Bebek baş aşağı pozisyonda olabilir ve doğuma hazırlanır.

Annede Görülen Değişimler / Önemli Bilgiler:

Karın büyüklüğü nedeniyle uyumak zorlaşır; yan yatış önerilir (özellikle sol yan).
Bacak krampları ve varisler sık görülür.
Vajinal akıntıda artış normaldir; ancak kanama veya su gelmesi erken doğum belirtisi olabilir.
Doktor kontrolleri bu haftadan itibaren haftalık veya iki haftada bir yapılabilir.

35. Hafta

Bebekteki Değişimler:

Fetus yaklaşık 32 cm, 2500–2600 gramdır.
Sinir sistemi daha olgundur, refleksler güçlüdür.
Tırnaklar parmak uçlarını geçebilir.
Bebek amniyon sıvısını yutar, idrar yapar; sindirim sistemi doğuma hazırlanır.
Vernix caseosa ve lanugo (ince tüyler) azalır, doğuma yakın kaybolacaktır.

Annede Görülen Değişimler / Önemli Bilgiler:

Anne adayı sık sık yorgunluk hisseder, uyku düzeni bozulabilir.
Mide yanması, kabızlık ve ödem artabilir.
Braxton Hicks kasılmaları daha düzenli hale gelebilir; gerçek doğum sancılarıyla karıştırılmamalıdır.
Bu haftada doktor, bebeğin duruşunu (sefalik, makat vb.) değerlendirir.

36. Hafta

Bebekteki Değişimler:

Fetus yaklaşık 33 cm, 2700–2800 gramdır.
Akciğerler neredeyse tamamen olgunlaşmıştır.
Karaciğer ve böbrekler fonksiyoneldir.
Çoğu bebek baş aşağı (vertex) pozisyonda doğuma hazırdır.
Kilo alımı haftada yaklaşık 200–250 gramdır.

Annede Görülen Değişimler / Önemli Bilgiler:

Rahim göğüs kafesinden biraz aşağıya iner. Bu da nefes darlığını azaltır fakat idrara çıkmayı artırır.
Pelvik bölgede baskı artar, yürümek zorlaşabilir.
Doğum belirtileri konusunda anne adayı bilgilendirilmelidir: düzenli sancılar, suyun gelmesi, kanlı akıntı.
Bu haftadan itibaren doğum her an başlayabilir.

37. Hafta

Bebekteki Değişimler:

Fetus yaklaşık 34 cm, 2900–3000 gramdır.
Artık “miadında” kabul edilir, yani doğuma hazırdır.
Akciğerler, karaciğer ve böbrekler olgunlaşmıştır.
Bağışıklık sistemi anne aracılığıyla antikor almaya devam eder.
Bebek baş aşağı pozisyonda doğum kanalına doğru yerleşir.

Annede Görülen Değişimler / Önemli Bilgiler:

Rahim alt karına doğru inmiştir, bu nedenle nefes almak kolaylaşır ama idrara çıkma artar.
Pelvik bölgede baskı, bacak arası ağrılar olabilir.
Braxton Hicks kasılmaları daha sık ve düzenli hale gelir, gerçek doğum sancılarıyla karışabilir.
Doğum çantası hazır olmalı, doğum belirtileri konusunda anne adayı bilinçlendirilmelidir.

38. Hafta

Bebekteki Değişimler:

Fetus yaklaşık 35 cm, 3100–3200 gramdır.
Yağ depolanması tamamlanmıştır, vücut yuvarlak ve dolgun görünür.
Saç ve tırnaklar uzamış, vernix caseosa ve lanugo büyük ölçüde kaybolmuştur.
Sinir sistemi ve beyin gelişimi devam etmektedir.
Bebek hareketleri azalmaz ama daha sıkışık alanda daha farklı hissedilir.

Annede Görülen Değişimler / Önemli Bilgiler:

Anne adayında vajinal akıntıda artış ve kanlı tıkacın gelmesi doğumun yaklaştığını gösterebilir.
Sırt ve bel ağrıları, kasıkta baskı yoğunlaşır.
Doğum sancılarının ayırt edilmesi önemlidir: düzenli, giderek sıklaşan ve şiddetlenen kasılmalar gerçek doğum sancısıdır.
Doktor kontrolleri haftalık yapılır.

39. Hafta

Bebekteki Değişimler:

Fetus yaklaşık 36 cm, 3300–3400 gramdır.
Organlar tam olarak olgunlaşmıştır, doğuma hazırdır.
Yağ dokusu sayesinde vücut ısısını koruyabilir.
Plasenta hâlâ bebeğe besin ve oksijen sağlar, ancak yaşlanmaya başlamıştır.
Bebek doğum kanalına iyice yerleşmiştir.

Annede Görülen Değişimler / Önemli Bilgiler:

Rahim kasılmaları düzenli hale gelebilir.
Su gelmesi (amniyotik zarların yırtılması) doğumun başladığını gösterebilir.
Anne adayı doğum eyleminin her an başlayabileceği bilinçle takip edilmelidir.
Doğum korkusu ve heyecanı artabilir; destek çok önemlidir.

40. Hafta

Bebekteki Değişimler:

Fetus yaklaşık 37–38 cm, 3400–3600 gramdır.
Tüm organ sistemleri olgun ve dış yaşam için hazırdır.
Kordon ve plasenta bebeğe destek vermeye devam eder, ancak bu destek doğum sonrası sona erecektir.
Miadında doğum, genellikle 37–42. haftalar arasında gerçekleşir.

Annede Görülen Değişimler / Önemli Bilgiler:

Düzenli kasılmalar, suyun gelmesi ve kanlı tıkacın ayrılması doğumun başladığını gösterir.
Doğum süreci üç evreden oluşur:
Açılma evresi (rahim ağzının genişlemesi)
İtme ve doğum evresi (bebeğin doğması)
Plasenta evresi (plasentanın ayrılması)
Doğum başlamadıysa, 40. haftada doktor anne ve bebeğin durumunu yakından değerlendirir; gerekirse doğum indüksiyonu planlanabilir.