Pelvik MRG Nedir ve Nasıl Yorumlanır?

Pelvik MR Nedir?

Pelvik manyetik rezonans görüntüleme (MRG) kadın pelvisinin anatomisini ayrıntılı şekilde incelemeyi sağlayan, iyonizan radyasyon içermeyen ileri bir görüntüleme yöntemidir.

Özellikle jinekolojik hastalıklar, pelvik kitleler, endometriozis, doğumsal anomaliler ve malign tümörlerin tanısında altın standart olarak kabul edilir.

MRG; yumuşak doku kontrast üstünlüğü, multiplanar (çok düzlemli) görüntüleme yeteneği ve fonksiyonel sekanslarla tanı doğruluğunu önemli ölçüde artırır.

Bu yazıda, pelvik MRG’nin temel yorumlama prensipleri ve sık görülen jinekolojik kitlelerin ayırıcı tanısındaki karakteristik bulguları özetlenmiştir.

Pelvik MR Çekimi ve Temel Sekansları Yorumlama

Pelvik MR, tipik olarak 1.5T veya 3T cihazlarla, aşağıdaki standart protokolde çekilir:

• T1 Ağırlıklı Görüntüler: Yağ ve kan içeriklerinin değerlendirilmesinde kullanılır.
• T2 Ağırlıklı Görüntüler: Sıvı içeriği yüksek yapılar parlak görünür; uterus, over ve mesane net seçilir.
• Fat-Sat (Yağ Baskılama): Yağlı dokuların baskılanması kontrastın artmasını sağlar. Bu sayede lezyonlar daha net seçilebilir.
• Diffüzyon Ağırlıklı Görüntüleme (DWI): Malign lezyonlarda hücresel yoğunluk artışını gösterir. Bazı lezyonların ayırıcı tanısında faydalıdır.
• Kontrastlı T1 Sekansları: Vaskülarite ve tümör invazyonunun değerlendirilmesinde kullanılır. Ayrıca vasküler anatomi hakkında bilgi verir.

Pelvik MR’ın doğru yorumlanması, hem anatomik bilgi hem de sinyal karakteristiklerinin analizini gerektirir.

Normal Pelvik MR Anatomisi Yorumlama

Pelvik MR yorumlamasında öncelikle normal anatomik yapıların tanınması gerekir:

• Uterus: Armut biçiminde, T2’de myometrium orta intensitede, endometrium hiperintens görünür.
• Serviks: T2’de düşük sinyalli stromal halka karakteristiktir.
• Overler: T2’de folliküller hiperintens, stromalar ise hipointens görünür.
• Vajina: T2’de çift katmanlı yapıda (hiperintens mukoza, hipointens kas tabakası).
• Mesane ve rektum: Sıvı içerikleri nedeniyle T2’de parlak sinyal verir.

Bu yapıların simetrisi, boyutları ve sinyal özellikleri incelenir.

Uterin Patolojiler

a) Leiomyom (Myom)

Uterusun en sık görülen benign tümörüdür.

• T1: İzointens veya hafif hipointens.
• T2: Hipointens, çevresinde pseudokapsül görülebilir.
• Degenerasyon varsa: T2’de heterojenite artar; kistik dejenerasyonda hiperintes alanlar izlenir.
• Kontrast sonrası: Heterojen veya periferik tutulum olabilir.

Ayırıcı tanı: Adenomyozis (diffüz myometrial kalınlaşma, “junctional zone” bozulması).

b) Adenomyozis

Myometrium içinde endometrial bezlerin ektopik yerleşimidir.

• T2: Junctional zone kalın (>12 mm),düşük sinyalli bantlar, küçük hiperintens odaklar.
• T1: Kan ürünleri varsa hiperintens odaklar.
• MR ile fokal ve diffüz tip ayrımı yapılabilir.

Benign Over (Yumurtalık) Kitleleri

Over kaynaklı kitleler, pelvik MR yorumlama için en kritik konulardan biridir.

Lezyonun içeriği (yağ, kan, sıvı, solid komponent) ve sinyal özellikleri tanıda belirleyicidir.

a) Basit Over Kisti

• İnce duvarlı, düzgün sınırlı, sıvı içerikli.
• T1: Hipointens, T2: Hiperintens.
• Duvar kalınlaşması veya solid komponent yoktur.
• Genellikle <3 cm ve benign karakterdedir.

b) Hemorajik Kist

• Follikül rüptürü sonrası gelişir.
• T1: Hiperintens (kan ürünleri),T2: “Shading” (kararma) efekti.
• 4–6 haftada spontan geriler.
• Persistan izlenirse endometrioma ile ayırıcı tanı yapılır.

c) Endometrioma

Ektopik endometrial doku içeren, “çikolata kisti” olarak bilinen benign lezyon.

• T1: Yüksek sinyal (kan içerikli).
• T2: Düşük sinyal (“T2 shading (kararma)”).
• Fat-sat T1: Sinyal devam eder (yağdan farkı).
• Kontrast: Genellikle homojen tutulum yoktur.
• Tipik bulgu: “T2 shading (kararma)” + “T1 bright (parlama)” kombinasyonu.
• Kronik vakalarda kalın duvar ve fibrotik bantlar görülebilir.
• Sıklıkla pelvik adezyon ve endometriotik nodüller eşlik eder.

d) Dermoid Kist (Mature Kistik Teratom)

Dermoid kistler embriyonik germ hücrelerinden gelişen, yağ içerikli benign tümörlerdir.

• T1: Hiperintens (yağ sinyali),
• Fat-sat T1: Sinyal baskılanır (yağ varlığını kanıtlar).
• T2: Heterojen, sıvı-yağ seviyeleri görülebilir.
• Rokitansky nodülü (dermoid plug): Duvara yapışık solid komponent.
• Tipik MR bulgusu: “T1 hiperintens – yağ baskılamada kaybolan sinyal.”
• Rüptür durumunda kimyasal peritonit gelişebilir.

e) Seröz / Müsinoz Kistadenom

Benign epitelyal tümörlerdir; genellikle dev boyutlara ulaşabilir.

Seröz kistadenom:

• Tek odacıklı, ince duvarlı, berrak sıvı içerir.
• T1: Hipointens, T2: Hiperintens.

Müsinoz kistadenom:

• Multiloküler, kalın septalı yapı.
• İçeriği yüksek proteinli olduğu için T1’de orta-hiperintens olabilir.
• Malignite şüphesi: Duvar kalınlaşması, papiller çıkıntı, solid alan, kontrast tutulum.

Malign Over Tümörleri

Over kanserleri genellikle geç dönemde tanı alır.

MRG, solid komponentlerin kontrast tutulumunu, diffüzyon kısıtlamasını ve peritoneal yayılımı göstermede en değerli yöntemdir.

Tipik MR Özellikleri:

• Heterojen solid-kistik yapı
• Papiller uzantılar
• DWI’de belirgin diffüzyon kısıtlaması
• Peritoneal implantlar, asit varlığı

Yüksek riskli bulgular: Bilateral kitle, kalın septa (>3 mm),nodüler duvar, nekroz alanları.

Servikal ve Endometrial Lezyonlar

a) Servikal Kitleler

• Naboth kisti: T2 hiperintens, küçük, benign.
• Servikal kanser: T2’de orta-yüksek sinyal, diffüzyon kısıtlaması, kontrast tutulumu.

► Stromal invazyon derinliği MR ile evrelemede önemlidir.

b) Endometrial Hiperplazi ve Kanser

• Hiperplazi: Endometrium kalın >15 mm, T2 hiperintens, kontrast madde tutulumu homojen.
• Endometrial karsinom: Heterojen sinyal, myometrium invazyonu, DWI pozitifliği.

► MRG, FIGO evrelemede cerrahi öncesi en güvenilir yöntemdir.

Diğer Pelvik Yapılar ve Kitleler

• Ovarian torsiyon: MR’da ödemli, büyümüş over, “girdap işareti” bulgusu (bükülmüş damar demeti).
• Pelvik abse: T2 hiperintens, duvar kalın, kontrastlı sekanslarda halkasal tutulum.
• Peritoneal implant / metastaz: Çok odaklı nodüler yapılar, asit eşlik eder.

Pelvik MR Yorumlama Prensipleri

Pelvik MR raporlamasında aşağıdaki unsurlar mutlaka yer almalıdır:

Bu sistematik yaklaşım, benign ve malign lezyonların ayırıcı tanısını kolaylaştırır.

Pelvik MR’ın Jinekolojide Klinik Önemi

• Myom ve adenomyozis ayırıcı tanısı
• Endometriozis haritalaması (özellikle derin pelvik endometriozis)
• Over kitlelerinin benign–malign ayrımı
• Servikal ve endometrial kanser evrelemesi
• Postoperatif rekürrens ve pelvik lenf nodu değerlendirmesi
• MR, jinekolojik onkoloji ve cerrahi planlamada en güvenilir rehberdir.

Sık Sorulan Sorular (SSS)

1. Pelvik MR çekimi ağrılı mıdır?

Hayır. MR non-invazivdir, ağrı vermez; sadece 20–30 dakika hareketsiz kalmak gerekir.

2. MR sırasında kontrast verilmesi gerekir mi?

Her zaman değil. Kitle veya malignite şüphesinde kontrastlı çekim tanı değerini artırır.

3. MR radyasyon içerir mi?

Hayır. MR manyetik alan ve radyo dalgalarıyla çalışır, radyasyon içermez.

4. Endometriozis MR’da kesin tanı konabilir mi?

Evet. Derin pelvik endometriozis ve endometriomalar MR ile yüksek doğrulukla saptanabilir.

5. Over kitlelerinin iyi huylu mu kötü huylu mu olduğu MR ile anlaşılır mı?

Çoğu durumda evet. MR; duvar kalınlığı, papiller yapı, kontrast tutulum ve diffüzyon bulgularıyla malignite riskini güçlü biçimde öngörebilir.

6. MR raporu kesin tanı mıdır?

MR tanıya büyük ölçüde yön verir, ancak kesin tanı histopatolojik inceleme (biyopsi) ile konur.

Sonuç olarak, Pelvik MR, kadın üreme organlarının anatomisini ve patolojilerini değerlendirmede en ayrıntılı görüntüleme yöntemidir.

Uterin myomlardan endometriomaya, over kistlerinden malign tümörlere kadar geniş bir hastalık yelpazesinde tanı sağlar.

Doğru yorumlama; sekansların, sinyal paternlerinin ve klinik öykünün birlikte analizini gerektirir.

Jinekolojik hastalıkların erken teşhisi ve doğru sınıflandırılması için, pelvik MR kadın sağlığında vazgeçilmez bir araçtır.