Yumurtalık Dönmesi Nedir?

Yumurtalık Dönmesi Nedir?

Yumurtalık dönmesi (over torsiyonu) kadınlarda görülen jinekolojik acillerden biridir. Yumurtalığın kendi etrafında dönmesiyle overi besleyen damarların sıkışması sonucu kan akışı bozulur. Bu durum yumurtalık dokusunun zarar görmesine, hatta kaybedilmesine yol açabilir.

Her yaşta görülebilmekle birlikte en sık doğurganlık çağındaki kadınlarda ve özellikle yumurtalık kisti veya kitle varlığında ortaya çıkar. Kadın doğum acil servislerine başvuruların önemli bir nedenidir. Hızlı tanı ve tedavi hayat kurtarıcıdır.

Yumurtalık Dönmesi Neden Olur?

Yumurtalık dönmesinin başlıca nedeni, yumurtalığın normalden daha ağır ya da dengesiz hale gelmesidir. Bu genellikle kitleler veya kistler nedeniyle olur.

Over torsiyonu risk faktörleri:

Yumurtalık kistleri: Özellikle 5 cm’den büyük kistler torsiyon riskini artırır.

• Kistadenom, dermoid kist (matür kistik teratom).
• Over stimülasyonu: Tüp bebek (IVF) tedavisinde yumurtalıkların aşırı büyümesi.
• Çocukluk çağı: Küçük kızlarda nadiren de olsa görülebilir.

Gebelik: Özellikle erken gebelikte hormonlara bağlı kistlerle birlikte ortaya çıkabilir.

Daha önce torsiyon öyküsü: Tekrar riskini artırır.

Yumrtalık Dönmesi Belirtileri

Yumurtalık dönmesi genellikle ani başlayan şiddetli ağrı ile ortaya çıkar. Belirtiler şunlardır:

• Alt karında ani, tek taraflı, şiddetli ağrı
• Bulantı, kusma
• Ateş ve halsizlik (geç dönemde)
• Karında hassasiyet, şişlik
• Bazen ağrı dalgalı olabilir (torsiyon kısmen açılıp kapanabilir)

Ağrı genellikle o kadar şiddetlidir ki hasta acile başvurur. Ancak bazı olgularda hafif ve aralıklı da olabilir (tam olmayan torsiyon),bu da tanıyı zorlaştırır.

Yumurtalık Dönmesinde Tanı

1. Klinik Bulgular

• Ani başlayan tek taraflı kasık ağrısı, bulantı-kusma, hassasiyet.

2. Ultrasonografi (USG)

• Yumurtalığın normalden büyük görünmesi
• İçinde kist/kitle bulunması
• Doppler incelemede kan akımının azalması veya kaybolması

Ancak Doppler her zaman kesin değildir; çünkü damarlar tamamen tıkanmamış olabilir.

3. Kesin Tanı

Genellikle tanı laparoskopi (kapalı ameliyat) sırasında doğrulanır.

Yumurtalık Dönmesi Ameliyatı

Yumurtalık dönmesi acil bir durumdur. Amaç yumurtalığın kaybını önlemektir.

1. Acil Cerrahi

• Laparoskopi: Küçük kesilerle kamera yardımıyla yapılan ameliyat.
• Detorsiyon: Yumurtalığın tekrar eski haline döndürülmesi.
• Kistin çıkarılması (kistektomi): Eğer kist varsa alınır.
• Ooforektomi (yumurtalığın alınması): Eğer yumurtalık canlılığını yitirmişse çıkarılır.

2. Zamanlama

• Ne kadar erken müdahale edilirse, yumurtalık o kadar korunabilir.
• İlk 6–8 saat içinde müdahale edilirse kurtarma şansı yüksektir.
• Gecikilirse yumurtalık dokusu kaybedilebilir.

Yumurtalık Dönmesi Komplikasyonları

• Yumurtalık kaybı: Geç kalınırsa cerrahiyle alınması gerekir.
• Kısırlık riski: Tek yumurtalık alınsa bile diğeri sağlamsa gebelik şansı devam eder.
• Tekrarlama: Daha önce torsiyon geçirenlerde risk yüksektir.
• Psikolojik etkiler: Doğurganlık kaygısı yaratabilir.

Yumurtalık Dönmesinde Kimler Daha Riskli?

• 5 cm’den büyük kisti olanlar
• Gebelik planı öncesi kistleri bulunanlar
• Tüp bebek tedavisi görenler
• Çocukluk ve ergenlik dönemindeki kız çocukları
• Bu kişilerde karın ağrısı şikâyeti ciddiye alınmalı ve acilen değerlendirilmelidir.

Yumurtalık Dönmesi ve Gebelik

Gebelik sırasında da görülebilir. Genellikle erken dönemde, hormonların etkisiyle oluşan korpus luteum kistleri nedeniyle gelişir.

Gebelikte torsiyon görülürse de cerrahi yapılabilir.

Laparoskopi hamileliğin ilk aylarında güvenle uygulanabilir.

Yumurtalık Dönmesinde En Çok Merak Edilenler

1. Yumurtalık dönmesi kendiliğinden düzelir mi?

Nadiren torsiyon açılıp kapanabilir. Ancak çoğu durumda cerrahi gerekir.

2. Tek yumurtalık alınırsa hamile kalınabilir mi?

Evet. Diğer yumurtalık sağlamsa gebelik şansı devam eder.

3. Yumurtalık dönmesi tekrarlar mı?

Evet, özellikle daha önce geçirenlerde risk artar.

4. Ağrı kesiciyle geçer mi?

Hayır. Ağrı hafifleyebilir ama sorun düzelmez, acil cerrahi gerekir.

5. Yumurtalık dönmesinin en tehlikeli sonucu nedir?

Kan akımı kesildiği için yumurtalık dokusunun canlılığını yitirmesi ve alınmak zorunda kalınmasıdır.

Yumurtalık dönmesi (over torsiyonu) kadınlarda ani ve şiddetli kasık ağrısının önemli nedenlerinden biridir. En sık sebebi yumurtalık kistleri veya kitlelerdir.

Tanı ultrasonla desteklenir, kesin tanı cerrahiyle konur.

Acil cerrahi müdahale ile yumurtalık çoğu zaman kurtarılabilir.

Gecikirse yumurtalık kaybedilebilir, bu da doğurganlığı etkileyebilir.

Bu nedenle özellikle kist öyküsü olan kadınlarda ani başlayan şiddetli kasık ağrısı acil bir durum olarak kabul edilmeli ve zaman kaybetmeden doktora başvurulmalıdır.