Vajinal Mantar Nasıl Geçer?

Vajinal Mantar Nedir?

Vajinal mantar enfeksiyonu (vajinal kandidiyazis) kadınlarda en sık görülen jinekolojik enfeksiyonlardan biridir. Çoğunlukla Candida albicans adlı mantar türünden kaynaklanır. Normalde vajina florasında az miktarlarda mantar bulunur, ancak denge bozulduğunda hızla çoğalır ve enfeksiyona neden olur.

Kadınların yaklaşık %75’i yaşamları boyunca en az bir kez, %40’ı ise birden fazla kez vajinal mantar enfeksiyonu geçirir. Kaşıntı, yanma, akıntı ve tahriş gibi şikâyetler yaşam kalitesini ciddi şekilde etkileyebilir.

Vajinal Mantarın Belirtileri

• Vajinada ve vulvada şiddetli kaşıntı
• Yanma hissi (özellikle idrar yaparken veya cinsel ilişkide)
• Kalın, beyaz, süt kesiği veya lor peyniri görünümünde akıntı
• Vajina çevresinde kızarıklık ve şişlik
• Cinsel ilişkide ağrı (disparoni)

Belirtiler bazen idrar yolu enfeksiyonu veya diğer vajinal enfeksiyonlarla karışabilir.

Vajinal Mantar Neden Olur?

Normalde vajinada bakteri ve mantarlar arasında hassas bir denge vardır. Bu denge bozulduğunda Candida albikans mantarı aşırı çoğalır.

Risk Faktörleri:

• Antibiyotik kullanımı (yararlı bakterileri azaltır)
• Gebelik (hormon değişiklikleri)
• Kontrolsüz diyabet
• Bağışıklık sisteminin zayıflaması (HIV, kortizon tedavisi, kemoterapi)
• Hormonal ilaçlar / doğum kontrol hapları
• Sıkı, sentetik iç çamaşırı
• Aşırı nem ve terleme
• Parfümlü hijyen ürünleri (vajinal duş, spreyler, pedler)

Vajinal Mantar Nasıl Geçer?

1. İlaç Tedavisi

• Vajinal mantar tedavisinde en etkili yöntem antifungal ilaçlardır.
• Vajinal fitil veya krem: Klotrimazol, mikonazol, ekonazol gibi etken maddeler kullanılır.
• Oral (ağızdan) ilaçlar: Flukonazol en sık kullanılan ilaçtır. Tek doz tablet şeklinde olabilir.
• Kombine tedavi: Gerekirse hem lokal hem sistemik tedavi birlikte uygulanabilir.

Vajinal mantar tedavi süresi genellikle 1–7 gün arasındadır. Tekrarlayan enfeksiyonlarda daha uzun tedavi gerekebilir. İlaç tedavisi mutlaka doktor kontrolünde alınmalıdır.

2. Evde Alınabilecek Önlemler

• Pamuklu iç çamaşırı tercih edin.
• Sıkı ve dar kıyafetlerden kaçının.
• Günlük ped kullanımını sınırlayın.
• Vajinal duş ve parfümlü ürünlerden uzak durun.
• Şeker tüketimini azaltın (candida şekeri sever).
• İlişki sonrası vajinal bölgeyi nazikçe temizleyin.

3. Tekrarlayan Mantar Enfeksiyonlarında

1 yıl içinde 4 veya daha fazla enfeksiyon oluyorsa buna rekürren vajinal kandidiyazis denir.

Bu durumda:

• Daha uzun süreli antifungal tedavi ve
• Altta yatan nedenlerin (diyabet, bağışıklık sorunları) araştırılması gerekir.

Vajinal Mantar Tedavi Edilmezse Ne Olur?

• Şiddetli kaşıntı ve yanma nedeniyle yaşam kalitesi bozulur.
• Cinsel ilişki ağrılı hale gelir.
• Vajinal bölgedeki tahriş, ikincil enfeksiyonlara zemin hazırlar.
• Gebelikte tedavi edilmezse, doğum sırasında bebeğe mantar bulaşabilir (yenidoğanda pamukçuk).

Vajinal Mantar ve Gebelik

• Gebelikte vajinal mantar enfeksiyonu sık görülür.
• Bu dönemde genellikle lokal tedaviler (fitil/krem) tercih edilir.
• Ağızdan kullanılan bazı ilaçlar gebelikte önerilmez.
• Mutlaka doktora danışılmalıdır.

Vajinal Mantar İle İlgili Merak Edilenler

1. Vajinal mantar cinsel yolla bulaşır mı?

Hayır, esasen fırsatçı bir enfeksiyondur. Ama partnerde de şikâyet varsa birlikte tedavi gerekebilir.

2. Mantar enfeksiyonu adet gecikmesi yapar mı?

Hayır, adet döngüsünü etkilemez.

3. Probiyotik kullanmak faydalı mı?

Bazı çalışmalarda probiyotiklerin tekrarlayan enfeksiyonları azaltabileceği gösterilmiştir. Özellikle laktobasil içeren probiyotikler faydalı olabilir.

4. Vajinal mantarı doğal yöntemlerle tedavi edebilir miyim?

Yoğurt veya sarımsak gibi yöntemler halk arasında bilinse de bilimsel olarak yeterince kanıt yoktur. En güvenli tedavi antifungal ilaçlardır.

5. Tekrar etmemesi için ne yapabilirim?

Altta yatan risk faktörlerini ortadan kaldırmak (pamuklu iç çamaşırı, hijyen, antibiyotik kullanımında dikkat, diyabet kontrolü) önemlidir.

Sonuç olarak vajinal mantar enfeksiyonu, kadınlarda sık görülen ve yaşam kalitesini düşüren bir durumdur.

• Kaşıntı, yanma, akıntı en sık belirtilerdir.
• Antifungal ilaçlarla kolaylıkla tedavi edilebilir.
• Tekrarlayan enfeksiyonlarda altta yatan nedenler araştırılmalıdır.
• Basit önlemlerle mantar enfeksiyonu riski azaltılabilir.

Vajinal mantar şüphesinde, özellikle gebelik döneminde mutlaka kadın doğum uzmanına (jinekolog) başvurulmalıdır.