Kan Uyuşmazlığı İğnesi Ne Zaman Yapılır?

Kan Uyuşmazlığı Nedir?

Gebelik sürecinde en çok merak edilen konulardan biri kan uyuşmazlığıdır. Kan uyuşmazlığı, annenin kan grubu Rh negatif iken babanın kan grubunun Rh pozitif olması durumunda ortaya çıkar.

Bu durumda bebek babadan Rh pozitif kan grubu genini alırsa, anne vücudu bebeğin kanını yabancı algılayabilir ve antikor üretmeye başlayabilir. İlk gebelikte genellikle sorun çıkmaz, ama ikinci ve sonraki gebeliklerde anne kanında oluşan antikorlar bebeğin kan hücrelerini parçalayabilir (hemolitik hastalık).

Bunu önlemek için anneye kan uyuşmazlığı iğnesi (anti-D immünglobulin) yapılır.

İnsanlarda kan gruplarını belirleyen Rh sistemi vardır. Bu sistemde en önemli yapı D antijenidir. Eğer kişinin kırmızı kan hücrelerinde D antijeni varsa Rh pozitif, D antijeni yoksa Rh negatif denir.

Kan Uyuşmazlığı İğnesi Nedir?

Kan uyuşmazlığı iğnesi Anti-D immünglobulin adı verilen özel bir antikordur.

Amaç bu antijenle ilk karşılaşmada, annenin bağışıklık sisteminin bebeğe karşı antikor üretmesini engellemektir.

Böylece sonraki gebeliklerde bebeğin sağlığı korunur.

Kan Uyuşmazlığı İğnesi Ne Zaman Yapılır?

Kan uyuşmazlığı iğnesinin uygulanma zamanları çok önemlidir:

1. Gebelik Sırasında (Rutin Profilaksi)

Tüm Rh negatif annelere, babanın Rh pozitif olduğu biliniyorsa, 28. gebelik haftasında bir doz iğne yapılır.

Bu doz yaklaşık 12 hafta koruma sağlar ve doğuma kadar annenin D antijenine karşı bağışıklık sistemini baskılar.

2. Doğum Sonrası

Bebek Rh pozitif ise doğduktan sonra ilk 72 saat içinde iğne yapılmalıdır.

Bu en kritik uygulamadır. Amaç, doğum sırasında bebeğin kanının anneye karışmasıyla oluşabilecek bağışıklık cevabını önlemektir.

3. Özel Durumlarda (Ekstra Doz Gerekirse)

Anne ile bebeğin kanı gebelik sırasında temas edebileceği bazı durumlarda ek doz yapılır:

• Düşük (gebelik kaybı)
• Kürtaj
• Dış gebelik
• Amniyosentez, CVS (plasenta biyopsisi) gibi girişimler
• Travma veya karın bölgesine darbe
• Erken doğum veya ölü doğum

Bu durumlarda da en geç 72 saat içinde iğne yapılmalıdır.

Kan Uyuşmazlığı İğnesi Nasıl Yapılır?

• Kas içine (intramüsküler) enjeksiyon şeklinde uygulanır.
• Genellikle kalçadan yapılır.
• Anne için ciddi bir yan etkisi yoktur, uygulama güvenlidir.

Kan uyuşmazlığı İğnesi Yapılmazsa Ne Olur?

Anne, bebeğe karşı antikor geliştirebilir.

İlk gebelikte genellikle ciddi sorun olmaz, ama sonraki gebeliklerde risk artar.

Bu durumda anne karnındaki bebekte şu sorunlar olabilir:

• Kansızlık (hemolitik anemi)
• Kalp yetmezliği
• Hidrops fetalis (vücutta sıvı birikimi)
• Anne karnında bebek kaybı

Kan Uyuşmazlığı İğnesi Hakkında En Çok Merak Edilenler

1. Her Rh negatif anneye iğne yapılır mı?

Evet, eğer baba Rh pozitifse veya babanın Rh durumu bilinmiyorsa yapılır.

2. Bebek Rh negatif doğarsa doğumdan sonra iğne gerekir mi?

Hayır. Bebek Rh negatifse annenin bağışıklık sistemi uyarılmaz, ek doz yapılmaz.

3. İğnenin yan etkisi var mı?

Çok nadiren hafif ateş, kas ağrısı veya enjeksiyon yerinde hassasiyet olabilir. Ciddi yan etkisi yoktur.

4. İğneyi unuttum, geç kaldım. Yine de yapılabilir mi?

Evet. İlk 72 saat en ideal zamandır ama 10 gün sonrasına kadar yapılması fayda sağlayabilir.

5. İlk gebelikte iğne yapılmazsa sorun olur mu?

İlk gebelikte genellikle bebek ciddi etkilenmez, ancak sonraki gebelikler risk altındadır. Bu yüzden ilk gebelikten itibaren iğne mutlaka yapılmalıdır.

Sonuç olarak, kan uyuşmazlığı iğnesi, Rh negatif anne ile Rh pozitif baba arasında gelişebilecek bağışıklık sorunlarını önlemek için uygulanır.

• 28'inci gebelik haftasında rutin doz
• Doğumdan sonraki ilk 72 saatte ek doz (bebek Rh pozitifse)
• Düşük, kürtaj, dış gebelik, travma, girişimler gibi özel durumlarda tekrar iğne

ile anne ve bebeğin sağlığı güvence altına alınır.

Bu basit ama etkili uygulama sayesinde, eskiden bebek kayıplarına neden olan hemolitik hastalıklar günümüzde büyük ölçüde önlenmiştir.