İdrarda Yanma

İdrar Yolu Enfeksiyonu

İdrar yolu enfeksiyonları böbrek, üreter, mesane ve üretrayı ilgilendiren enfeksiyonların genel adıdır. Çoğu mesane ve üretrayı ilgilendiren alt üriner sistemde görülür.

İdrar yolu enfeksiyonları kadınlarda erkeklere oranla daha sık meydana gelir. Mesane ile sınırlı enfeksiyonlar çok ağrılı olabilir. Enfeksiyonun böbreklere yayılması ciddi sonuçlara yol açar.

İdrarda Yanma ve Koku

Hafif idrar yolu enfeksiyonları belirti vermeyebilir. Enfeksiyon ilerledikçe başta idrarda yanma ve koku olmak üzere şu belirtiler görülür;

İdrar yaparken yanma,
İdrar yapma hissi,
Az miktarda ve sık idrara çıkma,
İdrarın bulanık renkli olması,
Kötü kokulu idrar,
İdrarda kanama bulguları olması (pembe, kırmızı, kola renkli idrar),
Kasık ve alt batın ağrısı,
Yan ağrısı (böğür ağrısı),
Sırt ağrısı,
Bulantı ve kusma,
Üretral akıntı,
Ateş (şiddetli enfeksiyonlarda).

İdrarda Yanma Neden Olur?

Kadınların üretrası erkeklere göre daha kısadır. Bu durum mesaneye bakteri geçişini kolaylaştırır. Mesane ve idrar yolu enfeksiyonları kadınlarda daha sık görülür.

İdrar kesesinin enfeksiyonuna sistit denir. Mesane enfeksiyonlarının en sık nedeni Escherichia coli enfeksiyonlarıdır. Bu bakteri normalde bağırsak floramızda bulunmaktadır. Özellikle üretra ile anüs arasındaki kısa anatomik mesafe bu bakterinin genital bölgeye ulaşmasını kolaylaştırır. Cinsel aktif kadınlarda sistit gelişimi daha sıktır. Ayrıca herpes, gonore, mikoplazma ve klamidya gibi cinsel yolla bulaşan mikroorganizmalarda idrar yolu enfeksiyonu yapabilir.

İdrar yolu enfeksiyonu için risk faktörleri şunlardır;

İdrar yolu anomalileri,
İdrar yollarında tıkanma (taş, kum, prostat büyümesi),
Bağışıklık sisteminin baskılanması,
Diyabet,
Susuz kalmak,
Doğum kontrol yöntemi olarak diyafram kullanmak,
Doğum kontrol yöntemi olarak spermisidal krem, jel, fitil kullanmak,
Menopoza girmek,
Mesane sondası kullanıyor olmak,
İdrar yollarından ameliyat geçirmiş olmak.

İdrar Yolu Enfeksiyonlarından Korunmak

İdrar yolu enfeksiyonlarından korunmak için genital bölge temizliği başta olmak üzere alınması gereken bazı önlemler bulunmaktadır;

Bol miktarda su ve sıvı tüketimi: Vücudu susuz bırakmak idrar yolu enfeksiyonu riskini artırır. Bol su içmek hem idrarı seyreltir hem de daha sık tuvalete çıkılmasını sağlayarak enfeksiyonun daha başlamadan uzaklaştırılmasına neden olur.
Tuvalet temizliğini önden arkaya doğru yapın: Tuvalet temizliğinin bu şekilde yapılması anal bölgedeki bağırsak bakterilerinin vajinaya ulaşmasını önler.
Cinsel ilişkiden hemen sonra idrar kesesinin boşaltılması enfeksiyon riskini azaltır.
Vajinal spreyler, koku gidericiler ve başla benzer ürünler doğal florayı bozarak risk yaratır. Bu tür ürünlerin kullanımından kaçınmak enfeksiyondan korunmaya yardımcı olur.
Vajinal diyafram ve spermisidal ajan gibi doğum kontrol yöntemlerinin başka uygun bir yöntem ile değiştirilmesi enfeksiyon riskini azaltabilir.

İdrar Yolu Enfeksiyonunun Teşhis Edilmesi

İdrar yolu enfeksiyonlarının teşhisi kadındaki belirtiler, idrar tahlili ve kültür ile yapılır. Tekrarlayan idrar yolları enfeksiyonlarının araştırılmasında ultrason başta olmak üzere radyolojik görüntüleme yöntemleri ve sistoskopi de kullanılabilir. Sistoskopi mesane içinin lensli, tüp benzeri bir aletle doğrudan gözlenmesidir.

Ultrason erişilmesi kolay, radyasyon içermeyen hızlı bir görüntüleme yöntemidir. İdrar yolu enfeksiyonlarının araştırılmasında yaygın olarak kullanılır. Böbreklerin boyutu, parankim kalınlıkları, toplayıcı sistemdeki genişlemeler, mesane duvarının kalınlığı, taş ve kum varlığı gibi birçok parametre ultrason ile değerlendirilebilir.

Hafif idrar yolu enfeksiyonları görüntüleme yöntemlerinde bulgu vermeyebilir. Ancak ciddi bir sistit durumunda mesane duvarında kalınlaşma, idrar içinde ekojen odaklar, kum seviyelenmesi gibi bulgular görülebilir. Böbrekler tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonlarından etkilenmişse boyutlarında küçülme, kontur düzensizliği, parankimde incelmiş alanlar, toplayıcı sistem duvarında kalınlaşma gibi bulgular olabilir.

İdrarda Yanma ve Koku Tedavisi

İdrar yolu enfeksiyonları önemsenmeli ve tedavisi ihmal edilmemelidir. İdrarda yanma ve koku enfeksiyon açısından önemli belirtilerdir. Tedavi edilmeyen alt üriner sistem enfeksiyonları böbreklere ulaşarak kalıcı hasara neden olabilir.

Özellikle tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonlarında nedenin araştırılması gerekir. 6 ay içinde ikiden fazla, yılda dörtten fazla idrar yolu enfeksiyonu geçirmek normal değildir.

Hamile kadınlarda idrar yolu enfeksiyonları erken doğum riski yaratır. Mesanedeki bir enfeksiyonun böbreklere ilerlemesi daha sonraki süreçte bakterinin kana geçerek, hayatı tehdit eden sepsis tablosunun oluşmasına yol açabilir.

İdrar yolu enfeksiyonlarında ilk basamak tedavi genellikle antibiyotiklerdir. Hangi antibiyotiğin tercih edileceği hastalığın şiddeti, görüntüleme, tahlil ve laboratuvar bulgularına bağlıdır.

Basit idrar yolu enfeksiyonları genellikle tedaviye başlandıktan birkaç gün sonra geriler. Ancak antibiyotik tedavisine doktor kontrolü altında en az bir hafta ya da biraz daha uzun devam etmek gerekebilir. Antibiyotik tedavisi yanında idrarda yanma ve ağrı için ağrı kesici bazı ilaçlar verilebilir.

İdrar yolu enfeksiyonunun şiddetli olması durumunda damardan antibiyotik tedavisi için hastaneye yatış gerekebilir.

Bol su içmek idrar yolu enfeksiyonlarının tedavisinde mutlaka yapılmalıdır. Mesaneyi uyaran kahve, alkol ve asitli meyve sularından kaçınmak gerekir. Orta sıcaklıkta bir su torbası kullanmak pelvik bölgedeki rahatsızlığı azaltacaktır.

Komplike idrar yolu enfeksiyonları idrar yollarında ağır iltihap, böbreklerde enfeksiyon ve apse gelişimi ile sonuçlanabilir. Böyle bir durumda hastane yatışı sonrası ileri tedavi uygulamaları gerekir.