HPV Aşısı Kaç Doz? Kimlere Yapılır?

HPV Aşısı Nedir?

Günümüzde her yıl milyonlarca insan HPV ile karşılaşmakta ve enfekte olmaktadır. Bu virüs çoğunlukla direk temas ile bulaşır. Özellikle derideki mikro çatlaklar ve zedelenmeler virüs geçişinde önemli rol oynar. Cinsel yol ile geçiş virüsün bulaşmasında ilk sırada yer alır.

HPV aşısı belirli HPV tiplerine karşı korunma sağlayan canlı olmayan bir aşıdır. Bu aşı HPV enfeksiyonu ya da kansere neden olmaz. HPV aşısı ile vücudumuz bazı HPV tiplerine karşı spesifik antikorlar üretir. Üretilen bu antikorlar çapraz reaksiyon denen bir mekanizma ile diğer tiplere karşı da kısmen koruyuculuk sağlar.

HPV aşısı yaptırmak bu virüsün neden olduğu genital siğil ve rahim ağzı kanser riskini azaltacaktır. HPV toplumda çok yaygındır. Öyle ki; insanların yaklaşık %80’i hayatlarının bir döneminde mutlaka bu virüsle karşılaşır. Bu virüse karşı aşı yaptırmak şu an mevcut olan en iyi korunmayı sağlar.

HPV Aşısı Kimlere Yapılır?

HPV aşısının 11-13 yaşları arasındaki çocuklara yapılması önerilir. Ancak bu aşı kadın ve erkek 9-46 yaş aralığında herkese yapılabilir. Bu aşı en erken 9 yaşından itibaren uygulanır. Aşı ne kadar erken yapılırsa etkinlikliği o kadar yüksektir. ABD Hastalık Kontrol ve Korunma Merkezi 12 yaşına kadar çocukların toplam 2 doz şeklinde HPV aşısı olmasını önermektedir. HPV aşı takvimi ve uygulama şeması şu şekildedir;

• HPV aşısının ilk dozu rutin olarak 11-12 yaşlarında önerilir. Ancak 9 yaşından itibaren de yapılabilir.
• 14 yaş altı çocuklara 6 ay ara ile toplam 2 doz HPV aşısı önerilir.
• İlk doz 14-15 yaşları ve sonrasında yapılacaksa 0-2-6. ay şeklinde toplam 3 doz aşı yapılır.
• Ayrıca bağışıklık sistemleri zayıflayan kişiler ve çocuklar için de 3 dozluk aşı takvimi uygulanır.
• HPV aşıları 46 yaşına kadar yapılabilir. Ancak 26-46 yaş aralığında aşının etkinliği düşüktür. Çünkü zaten çoğu kişi bu yaşa kadar HPV ile karşılaşmıştır.

HPV Aşısı Kaç Doz Yapılır?

HPV aşısının çocukluk döneminde etkinliği yüksektir. Çünkü bu dönemde virüs ile henüz karşılaşılmadığı için bağışıklık sisteminin aşıya karşı antikor yanıtı daha iyidir.

HPV aşısı 9-13 yaş aralığında 6 ay ara ile 2 doz şeklinde yapılır. 13-46 yaş aralığında ise 0-2-6. ay şeklinde 3 dozluk aşı takvimi uygulanır.

HPV Aşısı Ne Kadar Koruyucu?

HPV aşılarının koruyuculuk oranları son derece yüksektir. Bu aşılar HPV ile ilişkili rahim ağzı kanserini korumada %90 üzerinde etkinliğe sahiptir.

HPV aşılarının ilk kullanıma başlandığı 2006 yılından itibaren HPV ile ilişkili enfeksiyonlar genç kızlar ve genç yetişkinlerde yaklaşık %80 oranında azalmıştır. Özellikle rahim ağzı kanserinin öncü lezyonlarındaki azalma bu kanserin görülme oranlarını belirgin şekilde düşürmüştür.

Günümüzde 9 HPV tipine karşı direk etkili bir aşı bulunmaktadır. Ülkemizde de 2023 yılından itibaren bu aşı kullanıma sunulmuştur. Bu aşı HPV tip 6, 11, 16, 18, 33, 45, 52 ve tip 58’e karşı koruyucudur. Bu aşı ayrıca diğer HPV tiplerine karşı çapraz reaksiyon ile kısmen dolaylı koruma sağlar.

Yapılan uzun süreli çalışmalar HPV aşılarının 10 yılın üzerindeki takiplerde bile yüksek koruyuculuk oranları sağladığını göstermiştir. HPV aşılarının zamanla etkinliğinin azaldığını gösteren bir çalışma yoktur.

Kimler HPV Aşısı Olmamalı?

HPV aşısı ciddi bir alerji durumunda yapılmaz. Bu alerji daha önce olduğunuz bir HPV aşısı ya da başka ciddi alerjik reaksiyonlar şeklinde olabilir. Mayaya karşı alerjisi olan kişilerde bu tür aşılar sonrasında da alerjik reaksiyonlar görülebilir. Hamilelik durumunda HPV aşısı yapılmaz. Orta ve şiddetli bir soğuk algınlığı ya da enfeksiyon belirtileri olan kişilerde hastalığın geçmesi beklenir. Hafif soğuk algınlığı ve burun akıntısı gibi semptomları olan kişilere aşının uygulanmasında bir sakınca yoktur.

HPV Aşısının Yan Etkileri Nelerdir?

HPV aşısı yaptıran birçok kişi genellikle herhangi bir yan etki ile karşılaşmaz. Bununla birlikte ciddi alerjik yan etkiler oldukça nadirdir. HPV aşısı sonrası görülebilecek olası yan etkiler şunlardır;

• Kolda ağrı, kızarıklık veya hafif şişlik
• Hafif ateş
• Baş dönmesi ve bayılma
• Baş ağrısı
• Mide bulantısı
• Yorgunluk hissi
• Kas ve eklem ağrıları
• Alerjik reaksiyon

Bayılma ve baş dönmesi aşı sonrası çocuk ve ergenler arasında sık görülen bir yan etkidir. Aşıdan korkma, kaygı ve stres bunu tetikler. Bu yüzden aşı sonrası çocuk ve ergenler 10-15 dk oturarak ya da yatarak dinlendirilir.  

Alerjik reaksiyonlar aşının herhangi bir bileşenine bağlı çok nadiren görülebilir. Ciddi alerjik reaksiyon öyküsü olan kişiler için bu aşı uygulanmaz.

HPV’si Olan Bir Kişide Aşının Faydası Olur Mu?

HPV aşısı daha önce karşılaşmadığınız HPV tiplerine karşı sizi koruyabilir. Ancak mevcut HPV enfeksiyonları aşı ile tedavi edilmez.

HPV aşısı olmuş bir kadın pap smear testini rutin kontrollerinde yaptırmalıdır. Çünkü HPV aşısı sadece en sık görülen belli HPV tiplerine karşı koruyuculuk sağlar.

HPV aşısı gelişmiş ülkelerde aşı takvimine dahil edilmeye başlanmıştır. Ancak gelişmekte olan ülkelerde özel sağlık kuruluşlarında isteğe bağlı uygulanabilir.