Bartholin Kisti Neden Olur?

Bartholin Kisti Nedir?

Kadınlarda vajina girişinin her iki yanında, iç dudakların alt kısmında yer alan Bartholin bezleri, cinsel ilişki sırasında kayganlık sağlayan sıvıyı üretir. Normalde fark edilmeyecek kadar küçük ve işlevsel olan bu bezler bazen tıkanarak Bartholin kisti adı verilen görüntüsü yumru benzeri şişliklere yol açabilir.

Bartholin kisti çoğu zaman iyi huylu ve zararsızdır. Ancak büyüdüğünde ağrıya, rahatsızlığa ve günlük yaşamda sıkıntılara sebep olabilir. Kist enfekte olursa, “Bartholin apsesi” denilen ağrılı bir tablo ortaya çıkar.

Bartholin Kisti Neden Olur?

Bartholin kisti, bezin salgısını vajinaya taşıyan kanalın tıkanması sonucu gelişir. Bu tıkanmanın birkaç nedeni olabilir:

Enfeksiyonlar: Özellikle cinsel yolla bulaşan bakteriler (klamidya, gonore vb.) veya vajinal flora bozukluğu.
Kanalın daralması veya kapanması: Geçirilmiş enfeksiyon, travma veya iltihap sonrası kanal ağzında tıkanıklık gelişebilir.
Mukus birikimi: Salgı dışarı çıkamayınca bez içinde birikir ve balon gibi şişer.
Yaralanma veya tahriş: Vajinal bölgede geçirilen cerrahi girişimler veya doğum sonrası küçük yırtıklar da tıkanıklığa zemin hazırlayabilir.

Sonuç olarak, salgının dışarı akamaması kistin büyümesine yol açar.

Bartholin Kisti Belirtileri

Kist büyüdüğünde:

Vajina girişinde tek taraflı, genellikle ağrısız şişlik
Büyüdüğünde yürürken, otururken veya cinsel ilişkide rahatsızlık

Kist enfekte olduğunda:

Şiddetli ağrı
Kızarıklık, ısı artışı
Apse boşaldığında kötü kokulu iltihaplı akıntı

Bartholin Kisti Nasıl Geçer?

1. Küçük ve Belirtisiz Kistler

Çoğu küçük Bartholin kisti tedavi gerektirmez.
Kadın hiçbir şikayet yaşamıyorsa sadece takip yeterlidir.

2. Evde Uygulanabilecek Yöntemler

Sitz banyosu: Günde birkaç kez ılık suya oturmak kistin küçülmesine yardımcı olabilir.
Hijyen: Bölgenin temiz ve kuru tutulması enfeksiyon riskini azaltır.
Ağrı kesiciler: Basit ağrı kesiciler hafif rahatsızlıkta işe yarayabilir.

Ancak evde kullanılan yöntemler sadece küçük ve enfekte olmamış kistler için uygundur.

3. Enfeksiyon Gelişirse (Bartholin Apsesi)

Antibiyotik tedavisi verilebilir.
Apse boşaltılması gerekebilir (insizyon ve drenaj).

4. Tekrarlayan veya Büyük Kistler İçin Tıbbi Yöntemler

a) Marsupializasyon

En sık uygulanan cerrahi yöntemdir.
Kistin ağzı küçük bir kesiyle açılır.
Kist ya da apse içeriği boşaltılır.
Kenarlar dikişle sabitlenir, böylece sürekli açık kalan yeni bir kanal oluşturulur.
Tekrarlama riski azalır.

b) Word Kateteri

Küçük bir balonlu tüp kistin içine yerleştirilir.
Birkaç hafta içeride kalır, bu sırada yeni bir kanal oluşur.
Daha az invaziv bir yöntemdir. Kist içeriğinin boşaltılmasında etkilidir.

c) Cerrahi Olarak Bezin Alınması

Çok tekrarlayan veya büyük kistlerde Bartholin bezinin tamamen çıkarılması gerekebilir.
Daha ileri bir cerrahidir, hastanede yapılır.

Kadın doğum uzmanı (jinekolog) Bartholin kistlerinin tanı ve tedavisinde ilgilenir.

Bartholin Kisti Tekrarlar mı?

Evet, özellikle sadece basit drenaj yapıldığında tekrar etme ihtimali yüksektir.
Marsupializasyon ve Word kateteri yöntemi tekrarı azaltır.
Bez tamamen çıkarıldığında tekrarlama ihtimali ortadan kalkar.

Bartholin Kisti ve Cinsel Hayat

Küçük ve ağrısız kistler genellikle ilişkiye engel olmaz.
Büyük kistler veya apseler cinsel ilişkide ciddi ağrıya yol açabilir.
Tedavi sonrası cinsel ilişkiye genellikle kısa sürede dönülebilir, ancak hekimin önerisi beklenmelidir.

Bartholin Kisti Kansere Yol Açar mı?

Çok nadiren, özellikle 40 yaş üstünde Bartholin bezi kitlelerinde kanser (adenokarsinom) riski vardır.

Bu nedenle 40 yaşından sonra görülen yeni Bartholin kistleri mutlaka incelenmelidir.

Bartholin Kisti Hakkında Merak Edilenler

Bartholin kisti kendiliğinden geçer mi?

Küçük ve ağrısız olanlar kendiliğinden küçülebilir veya patlayarak boşalabilir. Ancak tekrarlama ihtimali vardır.

Kist patlarsa ne olur?

İltihaplıysa boşaldığında rahatlama olur, fakat genellikle yeniden dolar.

Evde sıkmak veya patlatmak doğru mu?

Hayır. Enfeksiyonun yayılmasına yol açabilir, kesinlikle önerilmez.

Tekrarlamaması için ne yapmalıyım?

Hijyene dikkat etmek, enfeksiyon tedavilerini aksatmamak, doktorun önerdiği cerrahi yöntemleri yaptırmak gerekir.

Gebelikte Bartholin kisti olursa ne olur?

Genellikle gebeliğe zarar vermez. Ancak enfekte olursa mutlaka tedavi edilmelidir.

Sonuç olarak, Bartholin kisti, vajina girişindeki bezlerin kanalının tıkanması sonucu oluşan sıvı dolu keseciktir.

Küçük ve ağrısız kistler genellikle tedavi gerektirmez.
Büyüyen veya enfekte olan kistlerde cerrahi yöntemler (marsupializasyon, Word kateteri, bezin çıkarılması) uygulanabilir.
Tekrarlayan kistlerde kalıcı çözüm için uygun yöntem seçilmelidir.
40 yaş üstü kadınlarda Bartholin kistleri mutlaka dikkatle incelenmelidir.

Bartholin kisti genellikle iyi huyludur, ama doğru tedaviyle hem yaşam kalitesi artırılır hem de tekrar riskleri azaltılır.